(Teljarinn
núllstilltur
20070506)

Stærri og skýrari færðu myndirnar hér!!

Þórir, Rannveig, Ólöf, Óli og Björg

Ólafur Haukur og Björg 

Yfir öxlina á Óla Kr.:
Gísli Ólafur, Ragna Freyja, Björg
og Ólafur Haukur

Nokkur bið var á að lest færi þangað, við gátum sest niður um stund og fengið okkur hressingu og spjallað við Erling. Hann gekk svo með okkur að Lillehammerlestinni og kvöddumst við þar. Á brautarpallinum hittum við nokkra norræna eftirlaunakennara sem við þekktum.
Lestarferðin til Lillehammer tók um tvo tíma. Bærinn er í Østlandet við norðurenda Mjøsa sem er stærsta stöðuvatn Noregs, íbúar eru um 23 þúsund. Árið 1994 voru Vetrar-Olympíuleikarnir haldnir í Lillehammer og nágrenni.
Við lestarstöðina þar beið Helge Røyne eftir okkur, hann var með stóra hópferðabifreið og flutti þá sem á eftirlaunamótið voru að fara til Hotel Rica Victoria en þar var mótið haldið. 
Hófst nú úthlutun ráðstefnugagna og innritun á mótið og gekk hún fljótt fyrir sig. Við fengum lykla að herbergjum og þau voru mjög þokkaleg. Nú var góður tími til að taka úr töskum og skipta um föt fyrir kvöldmatinn sem hófst klukkan 19:00. Ragna Freyja og Gísli Ólafur voru komin, dóttir þeirra sem býr í Lillehammer hafði sótt þau á flugvöllinn í bíl sínum.
101 þátttakandi var skráður á ráðstefnuna, flestir frá Noregi og Danmörku, fæstir frá Færeyjum, aðeins 4. 
Helge Røyne var ráðstefnustjóri, hann er skemmtilegur náungi og fjölhæfur. Hann ók hópferðabílnum sem sótti okkur á lestarstöðina eins og áður er sagt, hann stjórnaði almennum söng og söngkór sem hann hafði æft, svo lék hann einnig ágætlega á gítar.
Við upphaf kvöldmatarins voru ráðstefnugestir boðnir velkomnir og nokkur stutt ávörp flutt. Þetta kvöld skemmti sönghópurinn “a la carte” á meðan við snæddum. Ráðstefnugestirnir sungu einnig nokkur lög. Dagskráin var ekki mjög löng þetta kvöld, margir voru þreyttir eftir löng ferðalög.

Annað sjónarhorn

Minnismerki um
sovésku
fangana

Á slaginu klukkan átta mættum við í morgunmat í sama matsalnum og í gærkvöld. Maturinn er ágætur, fjölbreyttur og ríkulega fram reiddur. Klukkan hálftíu var farið í tveim hópferðabílum á hersvæðið Jørstadmoen, var það um 15 mínútna ferð frá hótelinu okkar. Þar var gengið í samkomusal og tvö ávörp flutt. Það fyrra flutti yfirmaður hersins þarna á svæðinu. Seinna erindið fjallaði um hóp um 1000 norskra kennara sem þarna var í fangelsi um tíma. Ástæðan til að þeir voru hnepptir í fangelsi var sú að þeir neituðu að styðja Nasjonal Samling flokk Quislings og vildu ekki útbreiða og túlka kenningar þeirra kumpána. Eftir að erindinu lauk gengum við öll að minnismerki um þessa hugdjörfu kennara og blómsveigur var lagður að minnismerkinu. Einnig var lagður blómsveigur að minnismerki um tugþúsundir sovétskra fanga sem þarna voru í haldi hjá Þjóðverjum og norskum bandamönnum þeirra. Áttu þeir þar dapra vist. Þegar stríðinu lauk fögnuðu fangarnir ákaflega, léku á hljóðfæri, sungu og dönsuðu í marga daga. Svo birtust sovéskir herflutningabílar og fluttu þessa menn á brott. Var okkur sagt að leið þeirra margra hefði aftur legið í fangelsi, nú hjá eigin landsmönnum. Áhrifamikið var að hlusta á frásagnir um kennarana og fangana.

Drottningin virtist heima ?!

Þarna voru þeir Clint ..

.. og Castro

*
Þríhöfða  - - - - - - - - - og Fiðlu-Hans

*
Ævintýrahetjur - og konan sem var svo þrjósk ..

.. og svo auðvitað kóngsdóttirin á glerfjallinu!

Úti fóru sum okkar í bátsferð eftir straumharðri rennu og við Óli tókum létta skák á útitafli. 

Heim á hótel var farið um klukkan 16 en tveim tímum síðar var farið í hópferðabílunum í veitingahúsið Gaiastova.

Horft niður af fjallinu skammt frá Gaiastovu. 

Frá Maihaugen

Mynd úr kynningarriti
Maihaugen-safnsins 

Virðist Þórir vegamóður, 
villugjarnan reika stig. 
Viltu ekki Guð minn góður 
gæta drengsins fyrir mig. 

Ólaf hélt ég í vanda væri,
vafrandi þennan sama stig.
Viltu Drottinn, vinur kæri,
vernda hann einnig fyrir mig.

Þér vil ég Drottinn þakkir tjá, 
þinn er mikill kraftur. 
Þeir eru komnir þægir á, 
þrönga veginn aftur. 

Klukkan 17:00- 18:00 var samráðsfundur í ráðstefnuherbergi á hótelinu. Á fundinum voru 3-4 fulltrúar frá hverju þátttökulandanna á ráðstefnunni. Þórir, Ólafur Haukur og Ólöf voru þar fyrir Íslands hönd. Þarna kynntum við ráðstefnuna sem á að vera í Reykjavík 12.-16. júní 2003. Við lýstum dagskránni og útbýttum bæklingum með upplýsingum um Reykjavík, Suðurland og Borgarfjörð. Svöruðum spurningum sem fram voru bornar. Góður áhugi virtist vera fyrir ráðstefnunni í Reykjavík.
Að venju var kvöldmatur klukkan 19. Nemendur frá Tónlistarskólanum í Gjøvík léku á strokhljóðfæri. Íslendingar og Færeyingar sungu eitt lag hvor hópur.

Í iðrum fjallsins

Fjellhallen er sprengdur inn í fjallið
Mynd úr kynningarbæklingi 

Ljúf sigling ... 

í léttum blæ ...

Klukkan 10:30 lagt af stað í siglingu með hjólaskipinu Skíðblaðni, var siglt eftir vatninu Mjøsa frá Gjøvik til Hamar. Skíðblaðnir er elsta hjólaskip sem enn er í notkun. Siglingin var mjög ánægjuleg. Veðrið var eins og best var á kosið, sólskin og smáandvari. Vatnið Mjøsa er um 120 kílómetrar að lengd. Um 20 tegundir af fiski eru í vatninu, urriðategund ein er algengust. Veiðst hefur 17 kílóa urriði í Mjøsa og algengt er að fá þar 7-9 kílóa fiska. 

Skíðblaðnir lagði að bryggju í Hamar um hádegisbil og þar biðu okkar hópferðabílarnir. Hamar er sögufrægur bær. Þar áðu þeir Hákon konungur og Ólafur krónprins á flóttanum frá Osló þegar Þjóðverjar réðust á Noreg í apríl 1940. Hádegisverður var snæddur í Seaside veitingahúsinu í Hamar og eftir það var farið til Domkirkeodden. 

Í Domkirkeodden er Glassdomen frá 12.öld, mjög falleg bygging. Þar var viðburðarík saga kirkjunnar sögð. Stuttur orgelkonsert leikinn og Vest-Oppland kammerkór söng nokkur lög frábærlega vel. Klukkan hálf sex var ekið til hótels okkar í Lillehammer.

Gísli Ólafur, Rannveig og Óli Kr. 

Ég sagði frá því að næsta mót norrænna eftirlaunakennara yrði á Íslandi dagana 12.-16. júní 2003 og lýsti dagskránni þar. Einnig var mér falið að þakka, fyrir hönd þátttökulandanna, norsku nefndinni sem hafði undirbúið og stjórnað þessu ágæta og eftirminnilega móti. Þar næst komu fulltrúar Danmerkur, Finnlands, Svíþjóðar og Íslands og afhentu stjórn og framkvæmdanefnd mótsins gjafir sem þakklætisvott frá öllum þátttakendum. Færeyingar höfðu annan hátt á. Þeir gáfu einum frá hverju landi bókagjöf, Kennaratal Færeyinga og Sögu kennaramenntunar í Færeyjum. 

Eftir þetta voru sungin nokkur lög. Gísli Ólafur hafði samið ágætt ljóð á norsku og var það sungið við írskt lag. Gísli Ólafur fjölfaldaði ljóðið og kenndi veislugestum lagið, tókst söngurinn með miklum ágætum. Mótinu slitið um klukkan 23.

Á Østbanestöðinni beið vinur okkar Erlingur Jónsson. Hann hjálpaði til með farangurinn út á bílastæðið við stöðina . Þar beið Sidsel Marie Nielsen vinkona hans með bíl sinn og þar var einnig bíll Erlings. Þau voru búin að skipuleggja dvöl okkar þennan dagpart í Osló. Fyrst fóru þau með okkur til heimilis Sidsel í Domstredet 12, en það er ekki mjög langt frá miðbænum. Hún býr í gömlu virðulegu húsi, íbúðin er á þrem hæðum, einstaklega notaleg. Margar fagrar myndir og málverk ásamt listaverkum Erlings prýða íbúðina auk annarra fagurra muna og merkilegra bóka. Það er auðséð að hér er mikið og einstakt menningarheimili. Sidsel var búin að útbúa hádegisverð fyrir okkur og gerðum við honum góð skil. Skemmtilegar umræður fóru fram á meðan við neyttum matarins, um nóg var að tala. Sidsel virtist okkur stórmerkileg kona og mikill persónuleiki. Hún er cand mag. í leiklistarsögu, listasögu og tónlistarsögu. Sidsel hefur víða komið við á menningarsviði Evrópu, verið sviðsleikari og kvikmyndaleikari í Danmörku og Noregi, stjórnað leiksýningum og óperusýningum, m.a. óperusýningu á Ítalíu nú í sumar. Rithöfundur er hún, hún gaf okkur eintök af bók sem hún skrifaði um föður sinn norska stórleikarann, leikhússtjórann og gagnrýnandandann Hans Jacob Nilsen ( 1897-1957). Er auðséð við lestur á þessari ágætu bók að hann hefur verið mikilsvirtur og mikilvirkur í norsku menningarlífi. M.a. var hann leikhússtjóri við Det Norske Teatret, Den Nationale scene og Folketeatret. 

Erlingur sýndi okkur mörg listaverk sín sem eru þarna í íbúðinni. Útskýrði hann tilurð verkanna og hugsunina á bak við gerð þeirra, var mjög fróðlegt að hlusta á Erling.
Einstaklega fallegur kirkjugarður er í nágrenni við heimili Sidsel. Þangað gengum við í góða veðrinu. Í kirkjugarðinum eru legstaðir margra mestu listamanna Noregs, skálda, myndlistarmanna og annarra andans stórmenna og stjórnmálamanna. Á leiðunum er margt fagurra minnismerkja. Þarna gáfum við okkur góðan tíma. Næst var farið í vinnustofu Erlings þar sem hann vinnur þrívíðar myndir sínar. Efnisnotkun og útfærsla er mjög fjölbreytt. Erlingur hefur hlotið margar viðurkenningar í Noregi fyrir list sína og er orðinn vel þekktur þar. Hann er góðvinur margra helstu myndlistarmanna Noregs og er virkur meðlimur í fagfélögum þeirra. 

Erlingur kom okkur á óvart þegar hann birtist með fallega fiðlu sem hann hafði á vinnustofunni og byrjaði án undirbúnings að leika á fiðluna. Það var sérstök upplifun að hlusta á hann leika nokkur lög ágæta vel. Erlingur er lærður fiðluleikari, er þó ekki mikið fyrir að spila opinberlega fyrir fólk. Ég haf til dæmis aldrei áður heyrt hann leika á fiðlu og hef þó þekkt Erling í meira en 30 ár. Eftirminnileg stund.

Næst var okkur boðið í ökuferð uppá hæð fyrir norðan borgina, þaðan mátti sjá yfir alla Osló og til Holmenkollen. Við fórum þarna inn á veitingahús og buðum gestgjöfum okkar uppá kaffi og meðlæti. Nú var farið að líða að því að við þyrftum að koma okkur niður á Umferðamiðstöðina. Farangurinn var sóttur heim til Sidsel. Á Umferða-miðstöðinni kvöddum við Sidsel, hún fór til Rómar næsta dag, þar á hún íbúð. Erlingur aðstoðaði okkur við að komast í áætlunarbílinn sem ekur til Notodden. Erling hittum við svo aftur þegar við komum til Osló um hádegi á miðvikudag.

Fyrst var farið upp í fjöllin í nær 1800 metra hæð í áttina að Rjukan. Hæsti tindurinn þarna er Gusta 1883 metra hár. Mikið útsýni var á þessari leið og fróðlegt að sjá hvernig gróðurfar breyttist eftir því sem hærra kom í fjöllin. Allt í einu fór leiðin að liggja niðurá við svo varð vegurinn snarbrattur alla leið niður í dalinn þar sem Rjukan bærinn er. Rjukan svæðið er mjög merkilegt og sögulegt. Rjukan fossinn var frægur fyrir fegurð sína og mikilleik. Nú er hann löngu horfinn, búið að virkja hann. Þarna hóf Norsk Hydro starfsemi sína sem byggðist fyrst á framleiðslu tilbúins áburðar. Rjukan varð frægur staður í Seinni heimstyrjöldinni þá var þar framleitt þungt vatn sem átti að nota til framleiðslu á kjarnorku- og vetnissprengjum. Breskar flugvélar köstuðu sprengjum á raforkuverin þarna og norskir menn úr andspyrnu-hreyfingunni eyðilögðu vélarnar sem áttu að framleiða þunga vatnið. Um þetta allt fræddumst við þegar við skoðuðum stórmerkilega sýningu í einu aðal raforkuverinu frá þessum tíma. Rjukan bærinn sjálfur er vinalegur smábær, sérstaka athygli vöktu myndarlegir verkamannabústaðir sem Norsk Hydro hafði á sínum tíma látið reisa fyrir starfsmenn sína.

Frá Rjukan var ekið að Totak vatninu og að kennaraháskólanum við Rauland. Þar höfðu vinir okkar pantað hádegismat fyrir hópinn og borðuðum við þar ágætismat í boði skólans.

Eftir matinn var haldið sem leið lá í áttina til Notodden og Bolkesjø. Við fórum framhjá bænum hans Ingvar Sundvor, bærinn heitir Sauland og er það við hæfi því Ingvar stundar þar myndarlegan fjárbúskap. Hann og fjölskylda hans voru einmitt nú að fá eftirsótt verðlaun og viðurkenningu fyrir framúrskarandi búskaparhætti á jörð sinni. Klukkan var farin að halla í sjö þegar bílarnir okkar renndu að Bolkesjø hótelinu okkar. Kvöddum við þá Gunnar og Ingvar, en hann hittum við ekki aftur í þessari ferð. Kvöldið var rólegt hjá okkur, enda við orðin ferðaþreytt.

Við vorum boðin í heimsókn í Kennaraskólann í Notodden. Kari Carlsen afdelingsleder i forming og Jostein Sandven lektor tóku á móti okkur og byrjuðu á að bjóða okkur öllum til hádegisverðar í matarsal skólans. Svo fórum við í fyrirlestrasal þar sem Kari Carlsen sagði okkur frá skipulagi og uppbyggingu skólans og Jostein Sandven fræddi okkur um sögu skólans og starfsemi hans. Eftir það voru húsakynni skólans skoðuð og Ella Mellby lektor sýndi okkur og útskýrði lokaverkefni nemenda í textíldeild. Var þetta allt saman mjög fróðlegt og skemmtilegt. Sérstaka athygli vakti glæsilegt bókasafn skólans. Stórt og vel skipulagt. Verkstæði verklegra greina voru einstaklega vel búin vélum og verkfærum. Mikil samskipti hafa verið í yfir 30 ár milli Notodden skólans og islenskra skóla og skólamanna. Margir íslenskir mynd- og handmenntarkennarar hafa farið til framhaldsnáms og bera þeir allir skólanum vel söguna. Bæði nemendahópar frá skólanum í Notodden og kennarar hafa heimsótt Ísland og skoðað skóla hér. 

Eftir tveggja tíma skstur vorum við komin á hópferðastöðina í Osló þar sem Erlingur Jónsson beið okkar. Nú var að koma farangrinum í geymslu á meðan við dveldum í borginni. Öll farangursbox þarna virtust annaðhvort upptekin eða biluð, endaði þetta með því að við komum hluta farangursins í eitt box en við Erlingur fórum með hluta hans til heimilis Sidsel og geymdum hann þar um daginn. Svo þurfti að koma bíl Erlings í bílageymslu og það reyndist ekki fljótlegt- en tókst að lokum. Allt þetta umstang tók meira en klukkustund og ferðafélagarnir orðnir óþolinmóðir að komast niður á Karl Jóhann. Þangað gengum við og Erlingur fræddi okkur um marga hluti sem fyrir augu bar, arkitektúr, myndastyttur og skreytingar. Á öllu þessu kann hann góð skil og gaman og fróðlegt var að hlusta á hann. Við brugðum okkur inn í stórverslun og fengum okkur léttan hádegisverð í matstofu þar. 

Í góða veðrinu reikuðum við átt að konungshöllinni, námum staðar við þinghúsið og skoðuðum styttur þar, skoðuðum styttuna af Christian Krogh, litum inn á Grand Hotel og restaurant sem listamenn sækja mikið. Svo var gengið alla leið að konungshöllinni og þar taknar myndir af hópnum. Vaktaskipti voru hjá hallarverðinum á meðan við stóðum við þar. Miklar serímóníur .Næst var farið í Ráðhús Oslóar. Skreytingar utan og innan dyra skoðaðar. Í útiveitingahúsi í miðborginni fengum við okkur hressingu og nutum þess að virða fyrir okkur fólk og umhverfi. Það er vissulega margt að sjá í miðborginni. 

Nú var farið að líða að þeim tíma að við þyrftum að fara til Gardermoen. Rólega var gengið að Umferðamiðstöðinni. Götulistamenn voru með uppákomur og tónlist. Erlingur hljóp á undan hópnum sótti bíl sinn í bílageymsluna og farangurinn til íbúðar Sidsel. Við hittumst svo á Umferðastöðinni. Erlingur var kært kvaddur og honum þökkuð öll hjálpin sem hann hefur veitt okkur. Honum verður þó seint fullþakkað, það er ómetanlegt að eiga slíkan vin. Brátt vorum við á leið á Gardermoen flugvöllinn.
Innritun gekk fljótt. Við fengum okkur kvöldhressingu í veitingastofu og ræddum viðburði dagsins. Öryggisvarsla var óvenju öflug. M.a. var greiða tekin af Ólöfu og einhverjar aðrar athugasemdir gerðar við aðra í hópnum. En öll komumst við um borð í flugvélina sem var troðfull, aðallega af Asíubúum. Flugferðin heim gekk vel og brátt stóðum við í Flugstöðinni í Keflavík. Öryggiseftirlitið var óvenju nákvæmt og vegabréfaskoðun tók sinn tíma hjá sumum. 
Skæringur bílstjóri beið eftir okkur og skilaði hverjum til síns heima. Eftirminnilegri og skemmtilegri ferð var þar með lokið. Óli Kr. orti:

Yfir Þóri englar vaka,
alla daga.
Allar ferðir enda taka,
endar saga. 

Þórir Sigurðsson

Upplýsingar
úr
andlátsfregn
Morgunblaðsins

Þórir var í stjórn
FKE frá 1996-2001
og formaður
frá 1999
Hann lét af 
þeim störfum 
og baðst undan 
endurkjöri á 
aðalfundi 
félagsins 
vorið 2002.

Þórir sat í mörgum nefndum. Hér skal sérstaklega nefna myndíðanefnd um skipan mynd- og handmenntarnáms í íslenskum skólum á árunum frá 1971 til 1973 en síðasta árið var hann formaður hennar. Hann var líka formaður í námskrárnefnd mynd- og handmennta 1973 til 1977.

Hann var prófdómari í teikningu á barnaprófi ig unglingaprófi í Reykjavík 1967 til 1975 og sat í stjórn Félags íslenskra myndlistarkennara. Hann sat í stjórn Félags kennara á eftirlaunum og lét þar af formennsku vorið 2002. 

Frá árinu 1972 var Þórir fulltrúi Íslands í INSEA, sem eru alþjóðleg samtök myndlistakennara. Hann var mikill áhugamaður um listir, listfræðslu, skrift og skriftarkennslu. Hann var sjálfur listaskrifari og var oft fenginn til að annast skrautritun - meðal annars á verðlaunaskjöl. Hann haf'ði áhuga á hvers konar handverki og sat í ritnefnd tímaritsins Hugur og hönd. Hann var höfundur og meðhöfundur fjölda rita um teikningu, skrift og skriftarkennslu. 

Árið 1951 kvæntist Þórir Herborgu Kristjánsdóttur, kennara, frá Holti í Þistilfirði (1922-1989). Þau áttu sex börn. Foreldrar hans voru hjónin Sigurður Jónatansson (1864-1949) frá Einarsstöðum í Reykjadal og Ágústa Jósefsdóttir (1891-1974) frá Hillnabakka á Árskógsströnd.  

Elskuleg frásögn, hlý og hlutlæg. Gerir ferðafélögunum hátt undir höfði og hendir góðlátlegt gaman að sjálfum sér. Hann annaðist þessa ferð. Réttara er sennilega að segja: hann annaðist okkur á þessari ferð. Vissulega var hann fararstjóri og öllum hnútum kunnugur - en eins og við öll vitum eru fararstjórar misjafnir. Þórir stóð hins vegar alltaf fyllilega undir öllum væntingum. Hógvær, hlýleg, nákvæm og skemmtileg lýsing hans er í samræmi við persónu hans á samferð okkar. 

Kynni okkar voru skammvinn. Það er hins vegar svo að persónueinkenni manna lýsa sér í athöfnum þeirra. Ég er viss um að þau persónueinkenni sem geisluðu frá Þóri Laxdal Sigurðssyni í samferð okkar hafa einkennt hann á allri hans vegferð.

Við Ragna Freyja Karlsdóttir þökkum honum okkar stuttu samfylgd og sendum vinum hans og aðstandendum innilegar samúðarkveðjur.

Gísli Ólafur Pétursson