GÓP-fréttir
Ferðatorg
Ferðaskrá
Vaðatal
|
Liðsinni í erfiðleikum
Af-felganir *
24volta
startari - startar ekki
Ef þú hleypir lofti úr dekkjum til að fljóta betur á snjó eða hafa
betri dekkjafestu á brautinni hlýtur að koma að því að þú missir dekk
úr falsi felgunnar og um leið er allt loft úr því. Ef dekkið er stórt
vilja kantar þess ekki falla elskulega að felgubrúnunum. Fæstir hafa með
sér sérstök tæki til aðstoðar í slíkum vanda - ekki síst vegna þess
að þau taka nokkurt rúm í bílnum. Það er því nytsamt að kunna nokkur
ráð til að bjarga sér.
|
Það fer ekki milli mála - dekkið er af felgunni!
|
Fyrsta skref: lyfta bílnum svo hjólið sé á lofti -
þ.e.: felgan og dekkið!
|
1
(a) Ef felgan
á að fara af
þarf fyrst
að losa rær
(b) Lyfta
(c) Hjólið af
Ath!
Þú getur notað
dráttartógið
undir tjakkinn!!
Vefðu það
saman og
búðu til sæti
fyrir tjakkinn! |
- Settu bílinn í handbremsu. Ef um er að ræða hliðarhalla
í snjó skaltu grafa undan hjólum hinum megin svo að bíllinn skriki
síður undan hallanum þegar honum er lyft upp.
- Ef felgan á að fara af þarf fyrst að losa felgurærnar. Skrúfaðu þær allar af -
nema eina (þá efstu) sem þú aðeins losar um einn snúning. Þú
geymir þá efstu því þegar bíllinn er kominn á loft er einmitt hún
auðveldust viðureignar og unnt að ná henni varlega og taka hjólið af
án þess að rugga bílnum - en hann kann að lafa ótraustlega á
lyftingunni.
Nauðsynlegt er að lyfta bílnum.
- Ef þú ert með stuðaratjakk og hefur plötu
undir hann í lausasnjó tekst þér að lyfta bílnum í einni lotu
þótt hann sé á stórum dekkjum.
- Ef þú hefur aðeins venjulegan tjakk og bíllinn er á stórum dekkjum þarftu að
lyfta eins og unnt er á einum tjakki, stilla svo öðrum undir - eða
steini - og losa tjakkinn. Stilla svo undir hann og tjakka hærra. Þegar
bíllinn er kominn á loft er unnt að hreinsa úr dekkinu og búa það
undir lagfæringuna.
- Ef bíllinn er á lausum snjó þar sem langt er
niður á hjarn og ís þarftu plötu undir tjakkinn. Ef engin
sérútbúin plata (og ekkert brauðbretti og ekkert
dráttartóg) er meðferðis geturðu notað
skóflublaðið. Við þessar aðstæður getur verið nóg að lyfta
bílnum eins og unnt er í einni lotu - og moka svo undan hjólinu uns
dekkið er vel á lofti. Það er þó nauðsynlegt að átta sig á því
að skóflublaðið getur ekki í senn verið undir tjakknum og í notkun
við moksturinn.
|
2
Þrífa og laga
|
Þetta er
bráðabirgðaviðgerð!
Þegar hjólið er komið á loft og ekki er ætlunin að taka það af - eða það er
komið af
skaltu þrífa felguna og dekkið eftir megni. Gerðu þér
samt ekki vonir um að þetta sé varanleg viðgerð. Þegar heim kemur þarftu
að fara á dekkjaverkstæði, láta taka dekkið af, hreinsa og þurrka innan
úr því, láta jafnvægisstilla það og hugsanlega líma það á felguna -
því ella mun það sennilega spóla innan í felgunni næst þegar þú
hleypir mikið úr. Þetta er því aðeins bráðabirgðaviðgerð!
Hreinsistigið fer eftir aðstæðum. Ef þú ert í hríð og/eða
skafrenningi er sjálfgefið að einhver snjór verður í dekkinu og ef þú
ert í frosti verða ísnálar á milli dekksins og felgunnar og þar mun leka
- sjá lekalagfæringar hér fyrir neðan. Ef þú
ert í krapabrasi og vinnur við lagfæringuna í krapanum verður vatn í
dekkinu þegar það er komið saman. Komum nánar að því þegar við
skoðum vatn í dekkinu hér fyrir neðan. |
Nú
verður leiðbeint um fimm aðferðir
|
Dekkið undir bílnum - og strekkitæki
Strekkitæki strekkir ól sem nær utan um bana dekksins
svo að miðjan gengur inn og barmar dekksins út.
|
3
Dekkið
upp á
felguna
|
- Strjúktu síðustu hreinsi-yfirferðina um felgubrúnina og kantinn á
dekkinu.
- Settu strekkjarann utan um dekkið og hertu að. Ef affelgast hefur beggja
megin þarftu að lyfta því svo að það komi rétt á felguna þegar barmarnir
fara að spennast út.
- Settu loftdæluna í gang og festu slönguna við pílulausan ventilinn.
Loftið gengur hraðar inn í pílulausan ventil!
- Athugaðu hvort ís-tappi er í ventlinum! Þú hreinsar hann
burt með grennsta sexkanti.
- Þegar dekkið nemur við felguna kemur loftið í. Það
kemur strax í ljós hvort þetta hefur tekist.
|
Dekkið undir bílnum - og tveir hjálpast að |
3
Felgan á
öðrum
megin
|
Gerum ráð fyrir að affelgast hafi frá báðum brúnum felgunnar. Fyrsta verkefnið
er að festa dekkið við innri brún felgunnar. Til þess þarftu hamar og stutta
stöng eða annað sem þjónar á sama hátt. Ef þú ert einn er hentugt að
stilla undir dekkið svo að það sé svo hátt að innri brún þess
geti fallið að felgunni á réttum stað. Annars má nota til þess aðstoð
annarra - eða ofbeldi.
Þegar dekkið er komið í hæfilega stöðu er því þrýst að innri brún felgunnar
og fylgt eftir með því að slá á dekkið (án þess að skemma það) utan frá - næst
felgunni - allan hringinn. Smám saman festist dekkið sæmilega við innri
brúnina. Þeim mun betur sem meir er að unnið. |
4
Felgan á
hinum
megin
|
- Settu loftdæluna í gang og festu slönguna við pílulausan ventilinn.
Loftið gengur hraðar inn í pílulausan ventil.
- Athugaðu hvort ís-tappi er í ventlinum! Þú hreinsar hann
burt með grennsta sexkanti.
- Strjúktu síðustu hreinsi-yfirferðina um felgubrúnina og kantinn á
dekkinu.
- Togaðu varlega en ákveðið í ystu brúnir dekksins svo að barmur þess
berist að felgubrúninni. Ef bíllinn er á traustum tjakki má einnig vera
undir honum og spyrna dekkinu út. Lágmark er fjórar hendur - eða fjórir
fætur.
- Þegar dekkið nemur við felguna kemur loftið í. Það
kemur strax í ljós hvort þetta hefur tekist.
|
Holu-aðferðin
- í snjó
|
3
Grafa
þrönga holu
|
Gerum ráð fyrir að dekkið
hafi losnað af felgunni beggja megin. Það er erfiðasta gerðin. Í
þessari holu-aðferð veldur þetta þó ekki vandkvæðum - ef
unnt er að grafa holu. Holan á að vera rétt nógu breið til að felgan
komist niður í hana. Dýptin þarf að vera næg til að felgan komist að
minnsta kosti að þremur fjórðu niður í hana án þess að snerta botninn. Ef hún snertir
botninn tekur hún auk þess á sig snjó eða/og önnur óhreinindi. |
4
Felgan á
öðrum
megin
|
- Leggðu dekkið þannig að felgan sé yfir holunni - og ventillinn snúi niður.
Bakkar holunnar halda nú að dekkinu.
- Lyftu felgunni upp og strjúktu síðustu hreinsi-yfirferðina um
felgubrúnina og kantinn á dekkinu.
- Stígðu á felguna og stappaðu á henni uns
dekkið er fallið að börmum hennar - allan hringinn. Ef dekkið er
stíft á er ekki víst að nauðsynlegt sé að láta það falla alveg að
felgunni allan hringinn. Það kemur í ljós síðar í framkvæmdinni þegar
farið er að pumpa í það.
|
5
Víkka
holuna
|
Nú tekurðu dekkið frá og
víkkar holuna. Hún á að verða svo víð að þvermál hennar verði 20 -
30 sm minna en þvermál dekksins. Holan virkar þeim mun betur sem hún er
breiðari - án þess að dekkið falli ofan í hana. |
6
Felgan á
hinum
megin
|
Gættu þess að holan sé nógu
breið - og líka nógu djúp! Felgan á að ganga niður í hana.
- Settu loftdæluna í gang og festu slönguna við pílulausan ventilinn.
Loftið gengur fyrr inn í pílulausan ventil!
- Athugaðu hvort ís-tappi er í ventlinum! Þú hreinsar hann
burt með grennsta sexkanti.
- Nú leggurðu dekkið yfir holuna þannig að ventillinn snúi upp. (Loftið
streymir inn um ventilinn!)
- Strjúktu síðustu hreinsi-yfirferðina um felgubrúnina og kantinn á
dekkinu.
- Stígðu á felguna - þú mátt vera ákveðinn við það því holan
er svo breið að neðri hlið dekksins fylgir felgunni sem þú
trampaðir fasta áðan.
- Þegar felgan nemur við dekkið að ofan kemur loftið í. Það
kemur strax í ljós hvort þetta hefur tekist.
|
Undirstöðu-aðferðin
- í snjóleysi og heima í skúr
Frá Skúla H. Skúlasyni, Fjallavinafélaginu Kára og
í Umhverfisnefnd 4x4 * 09.09.2003
|
3
Undirstaða
|
Undirstaðan getur verið stór
olíubrúsi, heppilegur steinn eða annað sem felgan getur setið á en
snertir ekki dekkið sem þarf að síga niður fyrir felguna allan hringinn.
|
4
Felgan á
öðrum
megin
|
- Hreinsaðu felgubrúnirnar og kanta dekksins eins vel og þú getur. Leggðu
felguna þannig á undirstöðuna að ventillinn snúi niður.
Dekkið slútir nú niður af felgunni allt í kring.
- Neðri brún dekksins sígur niður að felgubarminum. Notaðu barefli
svo sem hamar, felgulykil eða felgujárn til að slá á brúnir dekksins
uns
það er fallið að barmi hennar - allan hringinn. Ef dekkið er
stíft á er ekki víst að nauðsynlegt sé að láta það falla alveg að
felgunni allan hringinn. Það kemur í ljós síðar í framkvæmdinni þegar
farið er að pumpa í það.
|
5
Felgan á
hinum
megin
|
- Nú snýrðu dekkinu við og leggur felguna á undirstöðuna þannig að ventillinn snúi upp. Nú
hangir dekkið fast við efri brún felgunnar en lafir niður í átt að neðri barmi
felgunnar.
- Settu loftdæluna í gang og festu slönguna við ventilinn.
- Athugaðu hvort ís-tappi er í ventlinum!
- Strjúktu síðustu hreinsi-yfirferðina um felgubrúnina og kantinn á
dekkinu.
- Þrýstu nú á dekkið utanvert niður svo að neðri brún dekksins nálgist neðri brún felgunnar. Þú
verður að vera ákveðinn því annars nærðu ekki að loka loftið
inni í dekkinu. Ef það hrapar frá efri brún felgunnar verðurðu að
endurtaka nr. 4 !!
- Þegar neðri brún dekksins nemur við neðri brún felgunnar kemur loftið í. Það
kemur strax í ljós hvort þetta hefur tekist.
|
Eftirmáli
og
kveðja
frá
Skúla
|
Ég lærði þessa aðferð
þegar ég sá hann Sveinlaug á dekkjaverkstæðinu í Garðabæ (Sveinlaugur
"Rammi" á stóra Ramcharger trukknum) beita henni í Aldamótaferð
ferðaklúbbsins 4x4 (2000 vatna
ferðinni). Þá var reyndar um það að ræða að skipta um dekk þar sem eitt
dekk hafði rifnað illa. Þetta lék í höndunum á honum og gekk algjörlega
áreynslulaust þrátt fyrir slæmar aðstæður í leiðinda veðri. - Kveðja - Skúli
|
Sprengi-aðferðin
Varúð! Ef dekkið er slitið eða skaddað
þolir það minna átak og getur rifnað við sprenginguna.
|
Sprengja
dekkið
á
Hefur þú
reynslu
af þessu?
Sendu þá
inn
leiðbeiningu
fyrir
byrjendur!
|
Oft má bjarga sér í fljótheitum með því
að sprengja dekkið á. Ritari hefur séð það gert - og á þau
efni sem til þarf (startvökva í úðabrúsa og eldspýtur) - en hefur
aldrei prófað það sjálfur. Ef eins er með þig - og vilt prófa -
skaltu
- (1) Lyfta bílnum - taka hjólið undan og færa það frá
bílnum. Raunar er líka unnt að hafa það á bílnum.
- (2) Hreinsa burt snjó og vatn eftir megni, lagfæra dekkið eins og
þú getur en halda því þó ekki nær felgunni en svo að þú getir
bæði sprautað (spray) startvökvanum inn í það og hent þangað
logandi eldspýtu.
- (3) Hafa mann tilbúinn með eldspýtustokkinn að hann hendi logandi
eldspýtu inn strax og þú hefur sprautað.
- (4) sprauta inn í dekk-belginn og inn kemur fljúgandi eldspýtan -
logandi. Prófaðu fyrst að sprauta vökvanum í hálfa sekúndu.
Sennilega dugar það ekki. Þá ertu strax byrjaður að æfast - og
sprautar í eina sekúndu - og svo áfram uns árangur næst.
|
Laga
lekana
|
Þótt það
taki tíma að
losna við
lekana þá
borgar það
sig nema
stutt sé á
viðgerðar-
stað.
|
Nú þarftu að laga lekana úr
dekkinu. Ef þú ert að vinna í frostleysu er líklegt að þú verðir ekki
var við neina leka. Ef þú hins vegar ert í miklu frosti verðurðu
áreiðanlega var við leka. Það getur lekið svo mikið að þú komist
aðeins stuttan spöl áður en þú þarft að pumpa aftur í.
- Besta aðferðin er heitt vatn. Þú hellir því í rásina milli
felgunnar og dekksins. Þá sérðu hvar lekur. Hafðu hamar og sláðu
nokkrum sinnum í dekkið - frá felgunni - uns þú sérð að hættir
að leka. Þetta gerirðu beggja megin.
- Önnur aðferð - ef þú hefur ekki heitt vatn - en ert með gashitara:
Myndaðu skjól með teppi og beindu hitanum að felgunni. Þegar hún
volgnar bráðna ísnálarnar. Þú slærð á dekki eins og áður - en
núna er erfiðara að vita hvort lekur. Láttu snjó í rásina. Hann
bráðnar og þú sérð hvort lekur.
- Þriðja aðferð - ef þú hefur hvorki vatn né hitara. Taktu dekkið
inn í bílinn og hafðu hitann á. Gættu þess að bíllinn sé traustur
á tjakknum!
|
Losa
vatnið
|
Er vatn
í dekkinu?
|
Þótt vatn sé í dekkinu gerir
það ekki til meðan hægt er ekið. Það er hins vegar mjög
vont mál þegar komið er á veg því högginn í dekkinu verða
gríðarleg. Það stafar af því að vatnið nær ekki að dreifa sér í
dekkinu þegar hraðinn eykst svo að hjólið verður eins og það hafi
stein inni í sér. Ráð við þessu eru tvö:
- Taka dekkið aftur af, ausa út vatninu og þurrka það upp og setja
svo aftur saman. Þetta getur reynst erfiðara því dekk fara ekki svo
auðveldlega frá felgunni þegar maður óskar þess. Einnig getur verið
erfitt að koma dekkinu síðan aftur á felguna.
- Minnka vatnið í dekkinu með mjórri pípu -
eins og lýst er neðan
við myndina.
|
|
Vatnið
úr
dekkinu
með
mjórri
pípu
|
- Pumpaðu í dekkið og láttu pílulausan ventilinn vera næst jörðu.
Vatnspollurinn er þá undir honum.
- Meðan mikið vatn er í dekkinu (eins og á myndinni) nær ventillinn
að innan niður í pollinn og vatn sprautast út. Láttu þetta gerast
svo lengi sem unnt er.
- Þegar vatnið hefur lækkað svo mjög að
ventillinn nær ekki lengur niður í það seturðu granna pípu gegnum ventilinn niður í vatnið. Best er ef
ekkert loft kemst meðfram pípunni - en þótt eitthvað loft komi fram
með henni virkar ráðið samt. Nú sprautast vatnið gegnum pípuna
því yfir henni er þrýstingurinn aðeins ein loftþyngd en
þrýstingurinn inni í dekkinu - á vatnið - er miklu meiri - því þú
pumpaðir í það! Gættu þess að ef pípan er stutt máttu ekki pumpa
of mikið í dekkið því þá nær hún ekki niður í vatnið og út um
ventilinn.
|