Ferða-
réttar-
blogg

Mótmæli við lokunarhótanir
stjórnar Vatnajökulsþjóðgarðs vorið 2010

Í maí 2010 sendi stjórn Vatnajökulsþjóðgarðs frá sér drög að framtíðaráætlunum um þróun þjóðgarðsins undir heitinu: Stjórnunar- og verndaráætlun Vatnajökulsþjóðgarðs.
- þau sækirðu hér >> http://www.gopfrettir.net/skrar/vj_sv_planMai2010.pdf
Frestur var gefinn til 24. júní 2010 fyrir athugasemdir við þá áætlun.
Margt kom þar fjallkæru fólki furðulega fyrir sjónir en athugasemdir GÓP voru við tillögum þjóðgarðsstjórnarinnar um lokanir ferðamannaleiða á Jökulheimasvæðinu.

Athugasemdirnar í sinni upprunalegu mynd - þessa samantekt -
má sækja hér á pdf-formi >> http://www.gopfrettir.net/skrar/GOP_AthsVidVjplan.pdf

Í september barst öllum þeim sem inn sendu athugasemdir sama staðlaða svarið þar sem athugasemdunum var í engu skeytt.
Þú sækir það hér á pdf-formi >> http://www.gopfrettir.net/skrar/vj_sv_svor_vid_aths.pdf

Texti samantektarinnar fer hér á eftir og skýrir sjálfur hvað við er átt.

Athuga-
semdir
gegn
áætlun
um
réttinda-
þjófnað
 

• Inngangur
• Vonarskarð - inn þarf að setja veginn um Vonarskarð
• 18+2 leiðir sem vantar sunnan Hágöngulóns og norðan Tungnaár. Hér er örlítil viðbót við upprunalega bréfið. Við endurskoðun bréfsins kemur í ljós að niður hafa fallið tvær meginleiðir norðan Gjáfjalla og eru þær númeraðar 19 og 20.
• 6 leiðir sem vantar sunnan Tungnaár og sunnan Skaftár
• Eftirmáli
  • Um takmörkun umferðar í óbyggðum
  • Um sjónarhorn
  • B-fólk
• Tvær fylgiskrár:
  • Vonarskard.pdf >> http://www.GOPfrettir.net/skrar/Vonarskard.pdf 
    Þú getur skoðað hér vef sama efnis >> Vonarskard
  • EinkenniJstada.xls >> http://www.GOPfrettir.net/skrar/EinkenniJstada.xls 

Athugasemdir ritara takmarkast að mestu við Jökulheimasvæðið í suðvesturhluta Vatnajökulsþjóðgarðs eins og sést á þessari mynd sem fengin er úr tilvísuðum gögnum með tillögunni frá maí 2010.

Með þessari samantekt fylgir Excelskjalið EINKENNIJSTADA.XLS um sérstaklega tiltekna staði og leiðir á Jökulheimasvæðinu og staðsetningu þeirra.

Öllu þessu svæði er rétt lýst sem eyðimörk. Það er þakið hraunum, misgrófum söndum og melum. Eldsumbrot hafa hlaðið fjöll og vatnagangur grafið djúpa dali. Hrikalegust er eldsprungan Heljargjá sem norðan Gjáfjalla er víðast full hraunum sem vængi þarf til að komast yfir. Sunnan Gjáfjalla er hún meira og minna sandi orpin. Gjáfjöll og Bláfjöll eru háreistar malareyjar í hraunakraðakinu en Vatnsleysuöldur lægri. Vegir svæðisins eru víða ærið ósléttir og eknir löturhægt. Ummerki þeirra fjúka gjarnan út í veður og vinda sem þarna eira engu. Tvö ráð eru ein til að finna þá. Önnur er að þekkja svæðið eins og fingur sína en hin er að hafa leiðina á GPS - og sú aðferð er öruggari. Eftir  að snjóa leysir og komið er fram í júlí hefur vatn hripað niður í eyðimörkina og þá eru aðeins tveir staðir sem geyma nothæft drykkjarvatn. Þeir eru ekki auðfundnir. Annar er Tekjulindin í námunda við Jökulheima en hinn er æ meira blotnandi sandbleytusvæði við "leið 16" í norðvestur frá Rauðhóli. Bleytan hefur aukist markvert eftir tilkomu stíflunnar við Syðri Hágöngu. Leið 16 er fyrsta leiðin inn á svæðið fyrir 1950 - á meðan bílar urðu að koma norðan að, fara yfir Köldukvísl úr Illugaveri og suður fyrir Gjáfjöll í Jökulheima. Vegir svæðisins eru færir óbreyttum heimilisjeppum.

Burt
höfðu
fallið
leiðir
19
og
20

Taktu eftir leiðunum sem merktar eru 19 og 20.
Athugasemdir um þær féllu niður í bréfinu sem sent var.
Þær eru hafðar hér með til að viðhalda heildinni fyrir lesandann.

Ritari telur mjög mikilvægt að þeim leiðum sem hér eru inn færðar bláar á lit verði öllum bætt á vegakort þjóðgarðsins. Þær eru mikill gleðiauki ferðamönnum bæði til umferðar og fjölbreyttrar útivistar. Sumar þeirra eru auk þess nauðsynlegar veiðifélögum, Landsvirkjun, Vatnamælingum og fleiri stofnunum.

Ferðamenn á öllu þessu svæði þurfa að hafa GPS-tæki í bílum sínum og í því tiltækt leiðasafn svæðisins. Slík tæki eru ódýr miðað við útgerðarkostnað bíls til ferðar um svæðið og auðvelt að hafa leiðasafnið vel aðgengilegt og ókeypis.

EinkenniJstada.xls >> http://www.GOPfrettir.net/skrar/EinkenniJstada.xls 

Notaðu
svo
Bakk-
hnappinn

(Back
Space)

til að
komast
hingað
aftur!!

1. „Leið 16“ sem Sigurjón Rist skrifar um í bók ferðafélags Akureyrar 1958 liggur inn á svæðið á vaði yfir Köldukvísl við Illugaver, fer um Rauðtopp/Rauðhól og Gjáfjallanes og áfram sunnan Gjáfjalla, yfir Heljargjá og til Jökulheima.
Megnið af leiðinni er í auglýstum tillögum en
a) vantar bút frá vaði á Köldukvisl að Gjáfjallanesi.
b) Einnig vantar leiðina norðan Tekjulindar og inn á Dórveg. Leiðin norðan Tekjulindar er mjög skýr, fylgir landslagi og hefur verið í notkun frá öndverðu.
Þessi upphaflega leið til Jökulheima tengist mörgum sögnum frá fornu fari og er ómissandi.

2. Leið inn í Heljargjárkverk, þarna vantar stuttan stubb frá Péturstorgi inn í botninn við Gjáfjöllin til að geta skoðað mikla sandskafla og fallegt bólstraberg. Þetta er börnum mikill gleðistaður og svalar jafnframt forvitni hinna eldri. Ófært er niður frá Dór-hring vegna þess hve laust bergið er, þó stutt sé að fara.

3. Leið frá Péturstorgi niður að Mána. Á þessari leið er fylgt gjárvegg og ekið í foksandi. Miðja leið er vatnamælingarskúr. Leiðin hefur fyrr á árum verið rudd með ýtu að hluta. Leiðin gefur sérstaklega góða möguleika á fjölbreyttri heimferð úr Jökulheimum.

4. Leið við Mána, Saxa og Font. Ekið er að mestu í foksandi um þessa þrjá merkilegu gíga. Einungis lítill hluti leiðarinnar er innan þjóðgarðsins.

5. Leið frá Þórisóssleið, norðan Gjáfjalla, um Alviðru, sem er veðurstöð við borholu, að Heljargjá norðanverðri (30) og áfram til að skoða Gímu og Gám á Vatnsleysuöldum, endar við borholu í Hágönguhrauni (26). Virk leið vísindamanna sem jafnframt er afar mikilvæg ferðamannaleið fyrir almenning.

6. Leið frá Gjáfjallahring norður að Heljargjá norðanverðri opnar almenningi leið að Heljargjánni þarna megin en víðast er afar erfitt að komast nærri henni. Þessi leið norður af Gjáfjöllunum er veigamikil tengibraut og liggur um harða og slétta mela. Gríðarleg stytting leiðar frá Jökulheimum að Hágönguhrauni og umhverfi.

7. Veiðimannavegur frá Þórisósleið niður í Botnavatn. Stikuð leið. Mest notuð af veiðimönnum við Botnavatn og Þórisvatn. Hluti leiðarinnar er innan þjóðgarðs.

8. Bárðargata inn undir Kerlingu og inn á Bárðargötu aftur. Leið sem mest er notuð til að koma göngufólki að Kerlingu til fjallgöngu.

9. Frá Borholu norður að Hágöngulóni um Hágönguhraun og Hraungil síðan austur að Bárðargötu, erfið leið á stöku stað fyrir heimilisjeppann en hægari á hærri dekkjum. Hafa ber í huga að vaðið neðan við stífluna yfir útfallið á Hágöngulóni er ekki alltaf fært. Á þessari leið hafa Vatnamælingar borað 4 holur en þær eru flestar ónýtar til mælinga. Leiðin er að mestu utan þjóðgarðs. Hún er ævintýraleg og hefur auk þess það mikilvæga hlutverk að tengja hringleið um Hágönguhraun.

10. Leið frá Rauðhól austan Köldukvislar um Köldukvislarfitjar. Endar við slóðann sem liggur norður Vatnsleysuöldur. Á þessari leið er borhola Vatnamælinga.

11. Leið hjá Sáttmálsörkinni. Hún er hraunhella. Af henni standa 4x4m upp úr umhverfinu og hún er 40cm jafnþykk. Hún stendur bein upp á rönd og er merkilegt náttúruundur. Leiðin er ógreinileg. Eins og fyrr segir verða ferðamenn á Jökulheimasvæðinu að hafa í bílum sínum GPS-tæki og leiðasafnið tiltækt í því.

12. Bláfjöll, frá Dór yfir Bláfjöll að Bárðargötu. Yfir 50 ára gömul leið með glæsilegu útsýni og skemmtilegri komu að Dór í norðausturenda Gjáfjalla.

13. Leið frá Bárðargötu við fossinn Fleygi yfir á Dórleið. Þarna er mælahús með jarðskjálftamælum Veðurstofunnar. Þessi slóð er mjög greinileg og mikið farin. Hún skiptist í 2 hluta að vestanverðu þar sem nyrðri slóðin er með brattri og ævintýralegri malarbrekku niður til vesturs en torfær til austurs.

14. Veiðimannaleið og landsvirkjunarleið frá Þórisósi að Útigönguhöfða. Þetta er leið sem heimamenn nota. Á leiðinni eru 3 borholur.

15. Milli hrauns og hlíða. Leiðin er í foksandi. Mikilvæg flýtileið í Gjáfjallanes. Svæðið er allt frekar seinfarið og sums staðar afar seinfært. Það skiptir því miklu máli í skipulagningu ferða og vali leiða að eiga í viðlögum fljótlega millileið eins og þessa. Sporin á þessari leið hverfa þegar hvessir.

16. Leið frá Péturstorgi niður að Mána. Þessi leið fer hærra og veitir fjölbreytt útsýni þótt hún sé nokkru seinfarnari en leið 3.

17. Leið um Helgrindadal. Sviphreinn og nakinn sandadalur austan við fjallið Helgrindur. Öllum jeppum fær niður til suðurs. Frekar brött sandbrekka er ofan í dalinn. Ævintýraleg leið, skemmtileg og um leið mikilvæg tengileið sem gefur færi á að fara upp á Gjáfjöllin úr Gjáfjallanesi og svo hér niður til suður og í Heljargjá sunnan Gjáfjalla.

18. Styttingur í Veiðivatnahrauni. Þessi leið en stikuð af Sigurjóni Rist og félögum á sama hátt og Þórisóssleiðin með stikum sem grafnar voru niður með staurabor. Á hverri stiku er kross neðst í holunni. Þessi útbúnaður Sigurjóns virkaði eins og til var ætlast. Stikurnar hafa staðið í áratugi. Leiðin er meira notuð af Landsvirkjun og öðrum stofnunum en ferðafólk notar nyrðri leiðina.

19. Leið í Heljargjá norðan Gjáfjalla. Eitt meginerindi ferðamannsins norður yfir Gjáfjöll vestan Heljargjár er að komast að henni. Þessi leið liggur í hliðargjá sem ekki er full af hraunum en þaðan er örskammt að ganga að hraunagrautnum í Heljargjá norðan Gjálfjalla. Leiðin frá norðurhlíð Gjáfjalla liggur um harða mela.

20. Leið til Vatnsleysisöldu. Greið og ævintýraleg leið um mela og sanda sem tengir leiðanetið á þessu svæði. Nauðsynleg tengileið þegar farinn er hringurinn upp undir Syðri Hágöngu, upp með Sveðju og á leiðina frá Jökulheimum í Vonarskarð.

101. Leið suðvestur með Langasjó að norðan. Þetta er leið fær heimilisjeppanum uns virkjað verður eða Skaftá fer aftur að renna í Langasjó eins og hún gerði fram til ársins 1960. Þetta er ævintýraleg leið fyrir kletta sem ná út í vatnið og um stutt dalverpi sem enda í bröttum og sérkennilega vindsorfnum sandsteinsklettum og móbergsgiljum. Frábær valkostur við sandaleiðina suður Breiðbak.

102. Spennandi ævintýraleið eftir þröngum lækjarfarvegi norðan Faxa vestur á sandaflæmi við Tungnaá og að veiðihúsum við Botnlangalón.

103. Sérstök og ævintýraleg styttileið frá veginum að skála Útivistar, undir Mosfelli nærri Sveinstindi, fyrst eftir mel en síðan lækjarfarvegum að ármótum í Hvanngili þar sem ekið er norður með Hellnafjalli á Sveinstindsveg.

104. Þetta er einmuna spennandi og fjölbreytt leið um mela og jökulölduland jökulmegin við Skaftáreldahraunið. Hún opnast þegar Skaftá dettur niður á hausti - eða fyrr ef hún verður brúuð eða henni veitt í Langasjó. Alltaf er öllum jeppum fært að fara suður með Síðujökli og svo til suðvesturs að norðurenda Fremrieyra, þar yfir Brunná og á veginn eftir Fremrieyrum. Hann tengist veginum frá Miklafelli í Blæng.

105. Þessi leið er öll í þjóðgarðinum. Hún er ýttur vegur gegnum þetta ótrúlega torfæra og sögufræga Skaftáreldahraun sem fæstir komast annars staðar í verulega snertingu við. Þótt vegurinn sé í sjálfu sér vel fær er hann hvergi til hraðaksturs. Á honum leita allir ökumenn að hægfarnasta hraðastiginu. Þessi leið er auðvitað mjög skemmtileg sem tenging við leið 104 en til þess að það geti gengið þarf Skaftá að liggja frá klettunum nyrst frá Tröllhamri svo að unnt sé að aka þar upp - eða niður. Það er frekar sjaldgæft en fer þó allt eftir því hvernig framburðurinn í Skaftá hefur hlaðist upp í árfarveginum.

106. Þetta er fornfræg leið sem liggur frá bænum Skaftárdal norður á Leiðólfsfellsveg. Eigandi jarðarinnar sagði ritara að Vegagerðin hefði viljað bæta veginn fyrir nokkuð löngu - en ekki viljað gera neitt fyrir veginn yfir Skaftá heim að bænum. Það hafði farið illa í bóndann og samningar tókust ekki. Hann leiðbeindi fúslega um leiðina sem fyrst fer um nokkra mýri undir fjallsrótum en rennur svo upp klettahrygg, fer um hóla og hæðir og að lokum eftir þröngum læk á klettagólfi upp að veginum. Leiðin er öll vel fær heimilisjeppanum en nyti góðs af lagfæringu á vegamótunum við bæinn.

Um takmörkun umferðar í óbyggðum
Það er mat ritara að ekki fari milli mála að um Jökulheimasvæðið eigi við ákvæði 19. greinar laga nr. 44/1999. Af samhengi og undanfarandi skilgreiningum er ljóst að ekki er gert ráð fyrir að í óbyggðum séu sérgerðir vegir og þurfi að takmarka þar umferð þá sé það tímabundið og vel rökstutt hverju sinni. Það væri auðvitað mikil eyðilegging á upplifunum ferðamanna á svæðinu ef farið væri að leggja þar vegi - auk þess sem þar væri komið upphaf á enn einni botnlausu peningahítinni - því veðurfar svæðisins eirir engu.

??