On
the Icelandic
Authors'
Web

Excerpts
from some
Icelandic
reviews
 

In Year 2001
Mr.
George Messo
had an
interview
with
Bjarni Bjarnason
published
in the journal:
The
Near East
Review.

On
the icelandic
litterary
web

On
Wikipedia

Bjarni Bjarnason

Born on Nov. 9 ^th 1965

* On the litterary web 

* On Wikipedia

Andblær

Dreams

Sunset
at the Shore.
Got first prize
in the Icelandic
National
Broadcasting
Service´s
short story
competition.

Word-document:
The story
- in Icelandic

List

 of published Works
- and some ..

Bjarni Bjarnason
began publishing poems
in magazines
while still in his teens
and at the age of twenty
wrote a play
which was performed
by an amateur dramatics society.

 2011

Mannorð

Repute

Mannorð
Repute

The publisher's introduction:

Hvað kostar óflekkað mannorð?

Það er ekki að ástæðulausu sem Starkaður Leví veltir þessari spurningu fyrir sér, enda hefur hann farið huldu höfði frá bankahruni, úthrópaður og eftirlýstur fyrir sinn hlut í íslenska efnahagsundrinu. Niðurstaðan er sú að eina leiðin fyrir hann til að öðlast aftur þátttökurétt í samfélaginu sé að verða sér úti um nýtt mannorð – hvað sem það kostar. Þar með fer af stað mögnuð atburðarás sem krefur lesendann um fylgd allt til enda.

How much is a clean repute?

Víðsjá
RÚV
1. nóv. 2011

Ritdómur

*  *  * Hér lestu allan ritdóminn á vef RÚV *  *   *

Gauti Kristmannsson
on Ill Repute
by Bjarni Bjarnason

Rhetorical questions generally have a single, obvious answer. Such a question is less important in and of itself than the response it implies. It is thus a worthy undertaking for a work of fiction to put forth just such a question and then provide quite a different answer – or even more than one answer. True, the question on the cover of this book is not entirely a rhetorical one. It simply asks: What is the cost of an unsullied reputation? All the same, one naturally takes for granted that there can be no real answer to such a query. A price tag cannot be put on a person’s reputation – even if it might seem as if the value of a reputation and how it is judged vary greatly depending on the culture and the times. Horrific honour killings are, for example, attempts on the part of the perpetrators to save their own reputations. But we Westerners certainly don’t understand them that way, even though the men of the Western World were not so very long ago in the habit of settling disputes where their own reputations were at stake with a duel – ‘affairs of honour’, as they were called.

The question Bjarni Bjarnason poses in Ill Repute is not how much a person’s reputation costs but rather whether it is possible to buy a reputation in the first place. Or whether one must buy something more. If it is possible, then the answer to the second question is yes. And this is what story is all about.

Coming three years after the bank crash, it’s not surprising that this book should deal with the crisis in some way. Storytelling is and will continue to be one of our nation’s most potent medicines in coping with the misfortune that has befallen the collective Icelandic consciousness. We will be reading many poems and novels in future that reference this whole bloody mess, which in its way has already become a tiring subject for discussion. It hardly came as a shock to me that I could recognise some of the book’s characters right off the bat, and I wasn’t sure whether or not it was too soon to start dreading that this might prove to be a roman à clef about the big bad venture Vikings. The protagonist, Starkaður Leví, is unmistakably based on some of the figures who were most prominent in the years leading up to the crash.

My worries proved to be entirely without cause: Here, the author merely uses our general knowledge of people and events to construct a narrative that deals with other and more philosophical concerns. I felt, as I drew nearer to the end of the book, that I could classify it as philosophical realistic fantasy without being guilty of excessive hair-splitting – indeed, I suspect that the author is consciously working with this virtually threefold paradox. The big questions (and some of the small ones) are undeniably philosophical, existential; the narrative and presentation of places and events are perfectly realistic; and yet, at the same time, the actions and aims of the characters effectively enter the realm of fantasy.

One of the two main characters, the author Almar Logi, says at one point that “the tale of how the Devil comes to Iceland and profits by sacrificing the soul of an old man and then plans to sacrifice his own child to win God’s affection was a description of Iceland 2007 as he perceived it. It was not fantasy – it was realism, as would later become clear” – end of quote. This is also a sizeable nutshell into which to put the book we are reading and reading about, and in light of how the story ends, the irony is cold as nails.

The author weaves multiple literary threads into his well-crafted tapestry, the most obvious of which is perhaps the doppelgänger motif. One of two lookalikes is the disgraced entrepreneur, Starkaður Leví, a character whose name alone brings to mind both Einar Ben’s ‘omnipresent soul’ and Jewish history. The other is the poet Almar Logi. The two men share a common destiny, involving a bid by the former to buy the reputation of the latter.

In effect, what Starkaður buys is Almar Logi’s life, for which life he sacrifices his own worthless existence. This is ultimately one of the greatest ironies of the book and at the same time the answer to the question of whether it is possible to buy a reputation. No, a man’s reputation will forever be tied to his person and his name. He can only keep his reputation if he has it in the first place. Once lost, it can never be regained unless it can be proved that this was a case of wrongful dismissal.

These two very different characters, who start out on opposite ends of a swinging pendulum and end up identical twins, serve the author well as mouthpieces of the attitudes that are so incredibly dominant here in Iceland. One example of this is Almar Logi’s response in an interview: “There’s no such thing as intellectual life in Iceland. That is to say, there’s nobody who can read the existential significance of a literary work and put it into a cultural context” – end of quote. Perhaps one hears the author’s own complaint spoken here through the voice of his alter ego, giving the doppelgänger motif an entirely new dimension and infusing it with a still greater irony when one keeps in mind the diabolical pact that the writer enters into.

Like all better authors, Bjarni avoids the pitfall of making the bad guy a purely evil character. He is the protagonist of the book, and while no attempt is made to hide the fact that the man is by nature the kind of person who would have formerly been called a bastard and might today be described as a sociopath, the reader is always given the leeway to see – and perhaps understand – his egoism. Maybe a little too well. If anything, it demonstrates just how fine a line there is between healthy egoism and pathological egotism. What’s more, if that line is crossed, there’s no going back.

To be sure, Starkaður Leví does wish to repent, but only because he wants his former reputation and status back. He cannot genuinely repent. Although told in a traditional manner, the author’s delvings into the inner life and emotions of his characters greatly enrich the story. The author also knows how to wield the logic of realism effectively. Even in a book that is, in and of itself, a fantasy. One might compare the book to the movie Face off, where the rationale behind the doppelgänger is a simple surgical face-switch. Here, much deeper cuts are being made. What is being exchanged is, first and foremost, a soul – an inner life. The physical surgery is only a by-product, a part of the deception.

In the end, however, this is a story about sacrifice, as comes across loud and clear. Starkaður Leví and Almar Logi both sacrifice their lives, but one of them continues to live. The most chilling thing about it is that the one who lives is the man who least deserves it. The rapacious doppelgänger, this golem of sorts, picks up where his better left off – and can do nothing else. An example, maybe, of a happy ending and a horrible end. It’s not every day that one succeeds in answering the rhetorical questions of life in such a multifaceted and astute way.

2009

Boðskort
í
þjóðar-
veislu

Published in November 2009

Boðskort í þjóðarveislu - gildi, bókmenntir, samfélag
Invited to National Feast - values, litterature, communion

When questioned in September 2011 the author says:

The Invitation is a collection of essays - a kind of a wholeness.
For example there is to be found a rather lengthy essay on Halldór Laxness' Kristnihald undir jökli and its connection to Brahm Stoker's Dracula, an idea Haukur Ingvarsson later used in his book on Salmons and Ásgeir Jónsson (Bjarnasonar) now uses in his second edition of  Makt myrkranna The power of darkness. A shorter version of that paper is to be found on the internet.
See here Word-document in Swedish.

Some of the essays have been published in papers like Tímarit máls og menningar, Lesbók Mbl. and Ritinu and some in others and some are new for the context. 

 2009

Leitin að
Audrey
Hepburn

The
search for
Audrey
Hepburn

Published in November 2009

Leitin að Audrey Hepburn
The search for Audrey Hepburn

The publisher's introduction:

Bjarni Bjarnason hefur hlotið fjölda viðurkenninga fyrir verk sín og Leitin að Audrey Hepburn er áttunda skáldsaga hans. Líkt og í fyrri verkum Bjarna einkennist frásögnin af beittum persónulegum stíl og frumleika – stutt er í gráa kímni, jafnvel galsafenginn húmor.

Um bókina:
Gullbrandur Högnason er ævinlega tilbúinn að fylgja fólki út í ótal hversdagsævintýri, fólki sem segir honum hvernig hann eigi að klæða sig, bera sig, koma fram við konur og sleppa hugsunum sínum lausum eins og kanínum. Í París, Róm, Reykjavík og á Eyrarbakka eltir hann óljósan draum en hefur ekkert til að halda sér í nema pennann og dagbókina sem gleypir umhverfið orðrétt.

ritdómur Auðar Aðalsteinsdóttur 2. des. 2009

Gullbrandur lýsir því þegar líður á bókina hvernig hann vinnur að því að skrifa skáldverk úr þessum dagbókarfærslum sínum en í raun undirstrikar dagbókarformið hversu erfitt það er að draga saman merkingu úr hinu daglega lífi. Dagbókarformið reynir nefnilega ekki síður á lesandann en höfundinn. Hugleiðingar og atburðir raða sér ekki endilega röklega niður og oftar en ekki er erfitt að henda reiður á heildarmyndinni, undirliggjandi mynstri eða því hvort nokkuð mynstur er að finna. Hér eru lesandinn og Gullbrandur á sama báti, í að því er virðist vonlausri leit að merkingu, en sú leit felur þó í sér lífið sjálft.

Samhengið sem Gullbrandur gefur dagbókarfærslunum er tilraunin til að „klifra yfir hugtakamúrinn í hinu stóra skjalasafni Guðs“, úr kategóríunni „mjög einmana fólk“ yfir í kategóríuna „mjög ástfangið fólk“. (8) Miðað við þá innsýn sem við fáum í líf Gullbrands má álykta að hann sé með konur á heilanum en einmitt þessi þráhyggja hindrar hann í að finna sér lífsförunaut. Bókin er tilraun til að finna ástæður þess að hann flakkar milli kvenna án þess að geta bundið sig við eina, og rót vandans reynist vera myndin af kvikmyndastjörnunni Audrey Hepburn, ímynd hinnar fullkomnu konu. Ef leitað er að kjarna kvenleikans kemur ein kona svo auðveldlega í stað annarrar.

Sigurjón Árni Eyjólfsson skrifar um trúarstef í bókum Bjarna Bjarnasonar í síðustu tvö hefti Tímarits Máls og menningar og segir meðal annars:

„Það er sem rauður þráður í gegnum bækur Bjarna, þráin eftir endurlausn heimilis og hamingju. Hún tekur hold í þeim konum sem koma inn í líf hans. Í samfélagi við þær er sem lífið finni fyrst farveg.“ Hann bætir því við að það væri „verðugt viðfangsefni að athuga sérstaklega konurnar í bókum Bjarna og hin mörgu hlutverk þeirra.“

Í Leitinni að Audrey Hepburn leggur Bjarni þetta verkefni í hendur Gullbrands sem leggst í greiningu á sambandi sínu við konur. Hann gerir meira að segja í hálfkæringi tilraun til að greina eigin skrif í Andliti út frá kenningum um Ödipusarduld en blæs svo á slíka sálgreiningu og segir: „Það þarf engan sálfræðing til að segja mér að ég elska konur. Það þarf heldur engan snilling til að segja mér að ég elska enga eina konu, heldur konuna sem slíka“. (149) Í Leitinni að Audrey Hepburn staðfestir Gullbrandur í raun það sem kemur fram undir lok Andlits, að með því að kjósa skáldskapinn kýs hann einmanaleika og einangrun. Þráin eftir endurlausn heimilis og hamingju er drifkrafturinn en til að viðhalda drifkraftinum þarf sífellt að slá endurlausninni á frest. Gullbrandur er alltaf á leið frá einni konu til annarrar. Enginn einn staður er heimilið, segir hann, „heldur býr maður í ferðalaginu“. (48) Sjálfur hefur hann kosið sér að búa í leitinni að Audrey Hepburn, hinni fullkomnu konu.

Dagbókarfærslum Gullbrands er skipt í fimm hluta en þriðji hlutinn, miðhluti bókarinnar, hefur algjöra sérstöðu. Eftir margra ára „örvæntingarleit“ að Audrey kemst Gullbrandur eitt andartak í snertingu við leyndardóminn mikla um lífið, þegar ástkona hans í Róm verður barnshafandi. Þá opinberast honum eftirfarandi sýn: „Hlutverk mitt verður að þjóna hinum litla herra án skilyrða, nota hvert ár til að lyfta sólgylltri kórónunni nær höfði hans þar til hann ber hana sjálfur fullorðinn.“ (77)

Í þriðja hluta hefur Gullbrandur glatað þessum tilgangi sínum aftur að hluta en lifir þó fyrir endurheimt hans. Hann er skilinn við konuna og fær son sinn aðeins í heimsókn til Íslands á sumrin. Þriðji hlutinn hefst þegar hann sækir sjö ára soninn á flugvöllinn og lýsir sumri sem þeir eyða saman. Hér hittir dagbókarformið beint í hjartastað og nær að koma fallegu sambandi feðganna til skila. Dagbókin snýst nú öll um drenginn og lýsir heimi barnsins, sem einfaldur og flókinn í senn. „Snorri segir að ég geti vel orðið að litlum strák ef ég reyni, ég þurfi bara að sleppa hugunum mínum lausum eins og kanínum og elta þær svo“, segir Gullbrandur. (83) Smáatriði hversdagsins taka völdin og vægi þeirra verður ljóst. Í þeim er hinn mikla leyndardóm að finna.

Og þótt sumarið með syninum markist fyrirfram af söknuðinum sem fylgir óumflýjanlegri skilnaðarstund og allt virðist stefna í sömu hringrás örvæntingarleitar eftir að hann er farinn, skilur höfundur við Gullbrand undarlega hamingjusaman í sjálfskipaðri einangrun skáldsins. Í örvæntingarfullri leitinni varð skáldskapur til.

****(*)

Leitin að Audrey Hepburn eftir Bjarna Bjarnason

Kristján Hrafn
Guðmundsson

Nokkuð lengi hef ég ætlað mér að lesa bók eftir Bjarna. Fyrst líklega fyrir tæpum áratug þegar verðlaunaskáldsagan Mannætukonan og maður hennar kom út. Af því varð ekki, ekki frekar en þegar Andlit kom út 2003, verk sem kallað var skáldævisaga höfundarins og ég var spenntur fyrir, ekki síst þar sem ég hafði frekar nýlega lesið hinar mögnuðu skáldævisögur Guðbergs Bergssonar þar sem hugtakið „skáldævisaga“ kom fyrst fram. Enn var ég áhugasamur þegar Bjarni sendi frá sér skáldsöguna Bernharður Núll fyrir tveimur árum, en enn og aftur lét ég hjá líða að verða mér úti um eintak og greip aðrar bækur úr flóðinu það árið til lestrar í staðinn. Að hafa bækurnar á jólagjafaóskalistanum hefur engu þarna um breytt.

Fjöldi bóka sem ég hafði lesið eftir Bjarna stóð því enn á núlli þegar ég komst að því fyrir nokkrum vikum að nú væru tvær bækur væntanlegar frá höfundinum. Varð ég þá staðráðnari en nokkru sinni fyrr í að glugga loks í bók eftir manninn og hugðist ég lesa bókina sem hér er til umfjöllunar, Leitina að Audrey Hepburn. Hún er kölluð skáldsaga bæði í kynningar- og káputexta, en enn kom babb í bátinn þegar einn starfsmaður á Uppheimum, forlaginu sem gefur út Bjarna, sagði mér að þetta væri skáldævisaga sem væri í raun beint framhald af Andliti. Mér fannst ég ekki geta tekið upp þráðinn þar sem önnur bók, sem ég hafði ekki lesið, endaði og ekki tímdi ég að eyða tíma í lestur á sex ára gamalli bók þegar maður keppist nú við þessar vikurnar að lesa sem mest af bókunum sem eru að koma nýjar út. En svo sagði ég við sjálfan mig að þetta gengi ekki lengur; þessu skringilega sambandi mínu við höfund sem ég hef aldrei lesið yrði að ljúka. Andlit yrði bara lesin í jólafríinu ef Leitin að Audrey Hepburn myndi heilla.

Og það gerði hún.

Bókin hefst á mjög kúltiveruðum nótum þar sem sögumaðurinn, Gullbrandur Högnason, fer frá Orly-flugvelli í úthverfi Parísar og inn í Tuileries-garðana í borginni ásamt myndlistarmanni nokkrum, drekkur eplasafa og íhugar að hefja lestur á Grámosa Thors Vilhjálmssonar. Ef lesandi heldur að hann sé að hefja lestur á þurri og steingeldri frásögn af uppskrúfuðum rauðvíns- og eplasafasötrandi fagurkera á rölti um París, lesandi háfleygar bókmenntir og hlustandi á hátimbraðar sinfóníur, þá kemst hann fljótt að raun um að það er meira fútt í sögunni en það. Á blaðsíðu níu er Gullbrandur til dæmis kominn heim til ókunnugs manns sem hann uppgötvar að hefur annarlegar hvatir þegar gestgjafinn býður honum allt í einu greiðslu fyrir að sitja í stól og lesa bók á meðan maðurinn fróar sér. Gullbrandur, sem hefur húmor í töluverðu magni, segir að honum hafi legið svo mikið á út eftir þessa „frjálslegu bræðralagsuppástungu“ að hann gleymdi að spyrja manninn hvort hann væri afkomandi Marquies de Sade.

Rithöfundurinn Gullbrandur er augljóslega byggður á Bjarna. Ekkert framan af bókinni gerir lesanda, sem ekki kann mikil deili á höfundinum líkt og í mínu tilviki, það ljóst en í síðari hlutanum eru Gullbrandi eignuð verk sem Bjarni hefur sent frá sér auk þess sem hann byrjar að vinna að bókunum tveimur sem hinn „raunverulegi“ höfundur gaf út í haust. Þeir sem ekki hafa lesið Andlit fá þar með hugsanlegan grun sinn þar staðfestan.

Bókin skiptist í fimm hluta. Í fyrstu tveimur er Gullbrandur staddur í evrópskum stórborgum, París árið 1995 og í Róm fjórum árum síðar, þar sem hann skoðar sig um, veltir fyrir sér ýmsu á milli himins og jarðar og leggur lag sitt við þrjár fallegar stúlkur af þremur þjóðernum. Stíllinn á þessari ferðasögu, sem sögð er í dagbókarformi, er afskaplega afslappaður og fallegur og sumar setningar og málsgreinar alveg feikilega flottar. Og vangavelturnar sem Bjarni setur á blað um þetta og hitt eru undantekningalítið áhugaverðar og skemmtilega hugsaðar, til að mynda útlistun mismunarins á upplifun manns sem er einn á ferð í smábæ eins og Eyrarbakka og stórborg á borð við Róm (bls. 47-48) svo eitthvað sé nefnt.

Á vegi Gullbrands verða misáhugaverðir karakterar, þeirra eftirminnilegastur er norski ljósmyndarinn Torbjörn sem á sér bandaríska leikarann Scott Glenn sem „hreyfingarfyrirmynd“. Ástkonurnar þrjár staldra hins vegar það stutt við að þær ná aldrei að hrífa mann sérstaklega. Hin stutta uppbygging á kynferðislegu spennunni á milli Gullbrands og hinnar japönsku Ayako áður en spennulosunin fer fram er þó vel gerð.

Í þriðja hluta bókarinnar eru aðstæður Gullbrands allt aðrar en í stórborgarbröltinu. Þar segir frá sumarfríi hans og sonar Gullbrands, Snorra sem er tæplega átta ára, á Íslandi sumarið 2008. Drenginn eignaðist rithöfundurinn með hinni yfirmáta fallegu og kynþokkafullu Sól sem Gullbrandur hitti í Róm, stúlku sem átti hasshaus fyrir kærasta en var hvers manns draumur. Hvergi segir af hvaða þjóðerni Sól var en hún hafði „bókstaflega alist upp á höfunum sjö“ af því að foreldrar hennar bjuggu í seglskútu (68). Strákurinn með nafnið sem minnir á selinn litla í samnefndri barnabók er því eiginlega getinn af Gullbrandi og eins konar gyðju hafsins, þar sem sólin speglar sig dagana langa. Og Gullbrandur sér Audrey Hepburn, leikkonuna íðilfögru sem hann er með á heilanum, speglast í Sól. En þeim var ekki ætlað að eyða saman ævinni þrátt fyrir þau líkindi og að barn hafi komi undir í skyndikynnum þeirra í Róm.

Lýsingin á samskiptum feðganna er á köflum ofboðslega falleg. Bjarni kemur listilega vel til skila væntumþykjunni sem ríkir þeirra á milli og kvíðanum fyrir aðskilnaðinum óhjákvæmilega í lok sumars þegar Snorri litli þarf að fara aftur til mömmu sinnar sem býr í Noregi. Faðir og sonur ræða allt sem orð er á hafandi, allt frá flóm á músum til Megasartexta og sambandsins á milli tilfinningalífs Loga geimgengils og tónlistarinnar í Star Wars. Ef maður vill vera mjög rúðustrikaður er hægt að setja spurningarmerki við sumar vangaveltur Snorra, hvort margir drengir sem ekki eru orðnir átta ára myndu nokkurn tímann hugsa eða segja hluti á borð við að Stykkishólmur sé ekki staður heldur hugmynd (98) og að smáratínsla sé svo góð fyrir vitundina (118). En þetta er nú einu sinni skáldsaga þótt hún sé með rætur í raunveruleikanum.

Í síðustu tveimur köflum bókarinnar segir frá mestmegnis einmanalegu og innihaldsrýru lífi Gullbrands og leit hans að lífsfyllingu. Án þess að vilja segja of mikið um niðurlag bókarinnar er niðurstaðan kannski sú að Gullbrandur þarf ekki nauðsynlega að finna „Audrey Hepburn“ eða konu sem líkist henni í einu og öllu heldur lífsfyllingu í hvaða formi sem hún væri. Það gæti til dæmis verið meiri og reglulegri samvistir við soninn, eða uppgjör við eitthvað í fortíð Gullbrands/Bjarna sem ég vissi kannski hvað væri ef ég væri ekki „andlitslaus“ lesandi þessa annars hluta skáldævisögunnar. Og kannski er hans Audrey einfaldlega skrifin og þörf á meiri viðurkenningu og athygli á því sviði.

Miðað við þessa bók á Bjarni miklu meiri athygli skilda.

Von den Kritikern in der Presse - übersetzt zum Deutschen

“Die Suche nach Audrey Hepburn gewährt uns Einblick in das Tagebuch von Gullbrandur Högnason zu verschiedenen Zeitpunkten und an unterschiedlichen Orten, wie Paris, Rom, Reykjavík und Eyrarbakki.
(...)
Die Tatsache, dass er stets Frauen im Kopf hat, hindert ihn daran, ein seßhaftes Leben führen. Das Buch ist der Versuch, die Gründe für sein wechselhaftes Leben zu finden, da er sich nie lange an eine Frau binden kann.

Die Wurzel des Problems ist der Filmstar Audrey Hepburn, der für Gullbrandur die vollkommene Frau verkörpert. Auf der Suche nach dem Kern der Weiblichkeit kann eine Frau eine andere leicht ersetzen.

Die Sehnsucht nach Erlösung und Glück ist seine Triebkraft, aber um diese zu erhalten, muß er die Erlösung immer wieder aufschieben. Gullbrandur ist immer auf dem Weg von einer Frau zur nächsten. Er sagt, dass der Mann nicht an einem Platz zu Hause ist, sondern die Reise selbst sein Zuhause ist. Er selbst hat sich dafür entschieden, sein Leben der Suche nach Audrey Hepburn zu widmen, der vollkommenen Frau.”
(Auður Aðalsteinsdóttir)

“Das Buch gliedert sich in fünf Teile. In den ersten beiden befindet sich Gullbrandur jeweils in einer europäischen Großstadt, zuerst in Paris im Jahr 1955 und dann vier Jahre später in Rom. Dort wandelt er umher, denkt viel über die Dinge zwischen Himmel und Erde nach und beschäftigt sich mit drei hübschen Frauen aus drei Nationen.

Der Stil dieses Reiseberichtes, der in Tagebuchform geschrieben wurde, ist sehr entspannt und elegant. Die Gedanken, die der Autor zu Papier bringt, verdeutlichen die Unterschiede zwischen einer Kleinstadt wie Eyrabakki und einer Metropole wie Rom auf interessante und humorvolle Weise.”
(Kristján Hrafn Guðmundsson)

“Nach vielen Jahren verzweifelter Suche nach Audrey kommt Gullbrandur plötzlich mit den großen Geheimnissen des Lebens in Berührung, als seine Geliebte in Rom ein Kind von ihm erwartet. Diesem Sohn will er sein Leben widmen, obwohl die Beziehung zur Mutter nicht lange währt.
(...)
Im dritten Teil des Buches besucht ihn der kleine Snorri auf Island, wo sie gemeinsam den Sommer verbringen. An dieser Stelle beginnt der Leser durch den Tagebuchstil die innige Vater-Sohn-Beziehung zu verstehen, da sich alles nur um seinen Sohn dreht und die Welt des kleinen Snorri beschrieben wird, der einfach und kompliziert zugleich ist. “Snorri sagt, dass ich auch ein kleiner Junge werden könnte, wenn ich nur wolle. Ich müsste nur wie ein Kaninchen meine Gedanken loslassen und ihnen folgen.” (83) Die Kleinigkeiten des Alltags werden zum Hauptthema, denn sie bergen das große Geheimnis.”
(Auður Aðalsteinsdóttir)

“Im dritten Teil des Buches befindet sich Gullbrandur überhaupt nicht mehr im Großstadttrubel. Da wird von seinen Sommerferien auf Island 2008 und seinem achtjährigen Sohn Snorri berichtet.

Der Autor bekam den Jungen mit der wunderschönen und attraktiven Sól, die er in Rom getroffen hatte und die der Traum eines jeden Mannes war. Im Buch wird nicht erwähnt aus welchem Land Sól kommt, aber sie “ist buchstäblich auf den sieben Weltmeeren aufgewachsen” (68), weil ihre Eltern auf einem Segelboot lebten. Der Junge mit dem Namen, der an das Kinderbuch vom Seehund Snorri erinnert, wurde eigentlich von Gullbrandur und einer Art Meeresgöttin gezeugt, dort wo die Sonne immer scheint.

Und Gullbrandur sieht in Sól die bezaubernd schöne Schauspielerin Audrey Hepburn, die ihm nicht aus dem Kopf gehen will. Aber ihnen war es nicht vergönnt das Leben miteinander zu verbringen, obwohl sie während ihrer kurzen Begegnung in Rom ein Kind gezeugt hatten. (...)
Die Beschreibung der Kommunikation zwischen Vater und Sohn ist stellenweise unbeschreiblich schön. Bjarni beschreibt sehr stilvoll die Zuneigung, die sich zwischen den beiden entwickelt, und die Angst vor der unvermeidlichen Trennung am Ende des Sommers, wenn der kleine Snorri wieder zurück zu seiner Mutter nach Norwegen muss. Vater und Sohn reden über alles Mögliche, von Flöhen auf Mäusen über Schlagertexte bis hin zur Verbindung zwischen dem Gefühlsleben von Luke Skywalker und der Musik in Star Wars.” (Kristján Hrafn Guðmundsson)

“Und obwohl der Sommer mit seinem Sohn von Wehmut geprägt ist, weil die unvermeidliche Trennung folgen wird, ist Gullbrandur am Ende glücklich in seiner selbst gewählten Isolation.”
(Auður Aðalsteinsdóttir)

“Auf eine geniale Weise bildet das Alles am Ende eine harmonische Einheit, sodass ein humorvolles und elegantes Buch herauskommt.”
(Þormóður Dagsson)

2008

Drauga-
höndin

Published in December 2008

Draugahöndin
The Arm of the Ghost

a story for children.

Drawings by Kjartan Hallur

Uppheimar, 2008.
ISBN 9789979659211 (ib.)

Bernhard
Zero

Published in December 2007 the novel  Bernharður Núll (Bernhard Zero).

The publisher's introduction:
Who is the everyday-spy Bernard Zero? Where at the restaurant does he place himself and spy on us? When will he enter our lives and participate - or walk out on us? One thing for sure: he has arrived Iceland and notes on everything he sees in the restaurant.
A clearcut expression, new points of view and originality are the marks of Bjarni Bjarnason and that is the stampmark on Bernard Zero. This is a catching story of modern man with his existence scrupulously dissected with a merciless insight.

Kynning útgefanda í Bókatíðindum ársins 2007:
Hver er hversdagsnjósnarinn Bernharður Núll? Við hvaða borð á kaffihúsinu situr hann og njósnar um okkur? Hvenær mun hann stíga inn í líf okkar og taka þátt eða stígur hann út úr okkur sjálfum? Hann er alla vega kominn til Íslands og skráir allt niður sem hann sér á kaffihúsinu.
Beittur stíll, nýsköpun og frumleiki einkenna verk Bjarna Bjarnasonar og Bernharður Núll er þar engin undantekning. Sterk og áleitin samtímasaga þar sem tilvist nútímmannsins er vægðarlaust krufin til mergjar af miklu innsæi.
Útgefandi Uppheimar, ISBN númer 978-9979-9775-7-5, 230 bls. - Leiðbeinandi verð 4.280 kr.

Auður Aðalsteinsdóttir - ritdómur

Bjarni notar hér Reykjavík nútímans sem sögusvið, þar sem sögupersónurnar eru bæði í hlutverkum hversdagslegs fólks og í goðsögulegum hlutverkum. Hann vefur saman heimspekilegum vangaveltum, hæfilega fantastískum söguþræði og lifandi persónum – og heldur þannig lesandanum við efnið. Hann leggur t.d. mikið upp úr myndrænum og nokkuð ljóðrænum lýsingum eins og sjá má strax á fyrstu setningum bókarinnar, er sögumaðurinn, Bernharður Núll, lýsir manninum á næsta borði á kaffihúsinu B5 þar sem hann er fastagestur:

Tíminn hefur skriðið niður útitekið andlitið eins og aurskriður niður fjallshlíðar í rigningu. Hann hefur misst allt nema virðuleikann og það er eins og lífið ætli að ræna honum líka. Á hverjum morgni sést á rykfrakkanum að undirheimarnir reyna að toga hann niður þjóðfélagsstigann kámugum fingrum.

Frásögnin er í formi dagbóka sem sögumaður skrifar jafnóðum. Oft er hann að lýsa atburðum sem eru að gerast eða fólki sem hann sér á meðan hann skrifar - eða rétt áður: „Ég sem hef aldrei séð heilan raunveruleikaþátt er núna kominn með mína eigin seríu í hversdagsbókinni,“ segir hann um skriftir sínar þar sem hann hímir inni á klósetti Casino Club og skrifar um það sem var að gerast á barnum og er að gerast í næsta bás. (43) Bernharður Núll segist lifa í bilinu fyrir framan pennann enda er markmið hans að týna sér í augnablikinu. Hann er á flótta undan lífinu og hefur fundið sér afdrep í hversdagsleikanum þar sem hann fylgist með öðrum og skráir niður en reynir að komast hjá því að taka þátt eða að aðrir verði hans varir.

Bernharður Núll er þó bæði í senn hversdagsnjósnari og sá sem hversdagsnjósnarinn Magdalena fylgist með. Magdalena og Súsanna eru aðalkvenpersónur bókarinnar og með Bernharði mynda þær einhvers konar ástarþríhyrning. Hann er líka ýmist eltur af eða eltir tvífara sinn, sem hann kallar Bernharð 1, þar sem sá Bernharður er þátttakandi í tilverunni. Þeir renna sundur og saman, eru ýmist spegilmyndir, mismunandi hliðar eða sami maður.

„Hver er Bernharður Núll?“ er ein af meginspurningum bókarinnar en svarið reynist ekki einhlítt. Hann gæti verið veraldarhyggjan holdi klædd og ljóst er að hann burðast með þungbærar minningar mannkynsins. Eins og hann segir sjálfur:

... heimurinn er eiginlega orðinn ég.
Hver er þá að skrifa hérna, ég eða heimurinn? (164)

Sjálfur virðist Bernharður Núll óviss um eðli sitt og tilgang. Orðin eru hans svæði, segir hann, en einnig tómið eins og kemur fram í nafninu hans – og í eftirfarandi tilvitnun:

Þeir segja að ég sé tómið. Það sem ekki er. En ég er einmitt að reyna að fylla upp í það. Best sést þetta tóm sem viðkvæmasti punktur kvenna. Þar er bara tóm. Ég reyni að fylla það til að gefa lífinu merkingu. Þannig fyllir maður tómið af ást.
Eða hvað?
Ég þarf að læra að elska og síðan þarf ég að sanna að ég geti það. ... Leyndardómur ástarinnar liggur í fórninni.

Fórnin er lykilatriði í þessu verki; hún er leiðin út úr tóminu og sönnun ástarinnar. Gegnum hana er hægt að stíga út úr hversdagsleikanum sem flótta undan þunga tímans og stíga inn í lífið, inn í hversdaginn sem felst í því að lifa fyrir hvert andartak, líta á hvert augnablik sem þakkargjörð og fórn.

Það fer ekki hjá því að höfundur sé meðvitaður um vandann að skrifa um guðdóminn í írónískum nútímaheimi, hvað þá að reyna að komast að kjarna hans; eiga í samræðum við guðdóminn gegnum skrifin, eða, eins og Bernharður segir sjálfur:

... að geta dregið upp sviflétta stafi sem verða meira en hlægilegt flögr fuglsungans sem ekki kann á vængi sína, það er að mæta sál tungumálsins sem er guðleg og reyna að hverfa ekki í því ljósi, reyna að hafa eitthvað að segja við það sem er mér svo óendanlega miklu æðra. Hvað geturðu sagt áhugavert við það sem er þér óendanlega miklu æðra? Eina sem þá gildir er einlægni. Ef maður er heppinn felst líka í henni skemmtun, en hvort svo sé fær maður engu um ráðið. Saga manns verður að vera svo auðmjúk að hún verði um leið þakkargjörð.

Ég held að menn eins og Morrow, með sína snilldarlegu satíru, og Bjarni Bjarnason, með sína sársaukablöndnu tilvistarspeki, hafi hitt á rétta tóna í nútímagoðsögum sínum.
Fyrir mitt leyti verð ég að segja að ég fann í þessu verki í senn skemmtun, einlægni, auðmýkt og þakkargjörð. Auk þess sem ég fann átakanlega fyrir hverfulleika tilverunnar – ég hef, líkt og Bernharður Núll, „aldrei fundið betur hve miklu er fórnað sérhvert andartak“. Guð gaf og guð tekur, segir Bernharður Núll og heldur áfram:

Hann spanderar lífum okkar faðmlagi fyrir faðmlag, bros fyrir bros, koss fyrir koss. Við vöggum syfjulega í köðlum kistumannanna og sígum gegnum hamingjuna dýpra ofan í kalt, moldarblautt myrkrið. Þegar jörðin, sem hann gaf okkur, lendir á kistulokinu hljómar það eins og klappað sé fyrir lífsskeiðum okkar.

Þessi bók er eitt af þeim verkum sem lítið fer fyrir í umræðunni en koma lesandanum þægilega á óvart. Í raun er ótrúlegt hversu litla athygli hún hefur vakið hingað til. Bjarni Bjarnason gerir til-raun til að snerta á innsta kjarna tilverunnar og við virðumst ansi týnd í eigin nafla ef slíkar bók-menntir lenda umsvifalaust á jaðri bókmenntaumræðunnar.

Faces

Here Bjarni Bjarnason tells of his youth in the seventies and how he is mostly self-raised. He is on a somehow constant move around, both inland and abroad, making acquaintance with odd people like the snake woman that once served a world famous actor, an American guru thriving on icelandic souls, Cleopatra who is interested in the lifestyles of the subterranian poets. He meets Swedish policemen that look suspiciously at dreams, stressed stewardesses and all kinds of ghosts. 

This is a story filled with humour, grief and warmth, but first and foremost a singular description of a singular life. 

Umsögn Jóns Yngva Jóhannssonar í desember 2003

Í nýjustu bók Bjarna sem heitir Andlit kynnumst við þessum huldumanni, uppruna hans og leið til skáldskaparins. Andlit er uppvaxtarsaga og það er engin dul dregin á að það er líf höfundarins sjálfs sem þar er lýst. Aðferðin er kannski ekkert ósvipuð aðferð Gunnars Gunnarssonar í Fjallkirkjunni, í hlutverki Ugga Greipssonar er þá Gullbrandur Högnason, sem reyndar á kattarkyns alnafna í sögunni.
Saga Gullbrands hefst í Skerjafirði þar sem hann býr með foreldrum sínum í niðurníddu húsi. Ástandið á heimilinu er ekki sem best og Gullbrandur skrópar í skóla næstum daglega en eyðir þess í stað dögunum á flakki um bæinn, reynir stundum fyrir sér sem blaðasali með litlum árangri þó. Eftir skilnað foreldranna flytur hann með föður sínum til Færeyja þar sem faðirinn kemst upp á kant við stranga áfengislöggjöf eyjaskeggja, þaðan liggur leiðin á Eyrarbakka og loks til Svíþjóðar. Þegar drengurinn loks gefst upp á sambýlinu við föður sinn flyst hann til afa síns á Íslandi, þá til ömmu sinnar og loks um stutt skeið til móður sinnar.

Eftir það, snemma á unglingsaldri, er hann á eigin vegum, og kannski síst verr staddur en áður. Á öllum þessum stöðum er Gullbrandur hálf utangátta, hann eignast ekki vini, nema helst í fullorðnum, hann tollir ekki í skóla og enginn virðist í raun skipta sér mikið af því hvað verður um hann.

Eftir þennan uppvöxt tekur við líf á eigin vegum, sjómennska og stefnulaust flakk út í heim. Það er ekki fyrr en Gullbrandur kemur til Reykjavíkur og hefur þar umfangsmikið sjálfsnám í lestrarsal Landsbókasafnsins og kemst í kynni við aðrar skáldaspírur að lesandinn fær á tilfinninguna að hann komist í tengsl við annað fólk. Þar finnur hann samfélag sem er honum að skapi og þar sem hann blómstrar.

Það sem vekur óhjákvæmilega áhuga og aðdáun við lestur þessarar sögu er að sögumaður skuli hafa orðið að manni og það meira að segja listamanni eftir allar þær hörmungar sem yfir hann dynja í æsku. Þetta er saga af átakanlega vanræktum dreng sem tekst, með því að treysta á sjálfan sig og drauma sína, að ala sjálfan sig upp.

Eitt það sérkennilegasta við Andlit sem sjálfsævisögu eða skáldævisögu er að sögumaður lýsir aldrei tilfinningum sínum. Þetta er ekki játningabók þótt vísað sé til Játninga Ágústínusar nokkrum sinnum í bókinni. Það er næstum sama hvað á dynur, skilnaður foreldra, dauði ástvina, sífelld búferlaskipti þar sem ættingjar senda hann á milli sín landanna á milli, öllu tekur Gullbrandur með sama jafnaðargeði að því er virðist. Hann vorkennir sjálfum sér aldrei en lýsir atburðum næstum eins og hann hafi verið áhorfandi að þeim. Sagan minnir þess vegna á stundum á uppvaxtarsögu af því tagi sem maður þekkir svo vel úr íslenskum bókmenntum síðustu áratuga þar sem léttleiki og húmor eru í fyrirrúmi.

Munurinn er bara sá að hér er ekki verið að lýsa dæmigerðum uppvexti með tilheyrandi búningadrama sem gerir okkur kleift að endurlifa horfna tíma. Lesandinn fær aldrei nema óljósan grun um sársaukann sem undir býr. Forsíða bókarinnar er kannski býsna glúrin túlkun á bókinni. Þar er mynd af gerfinefi með tilheyrandi skeggi og gleraugum - skopleg gríma, í bókinni sjálfri er þessi gríma aldrei tekin ofan og maður fær á tilfinninguna að sársaukinn sem undir býr sé ástæðan.

Andlit er skáldævisaga og að forminu til býsna hefðbundin, nema að einu leyti. Við fáum aldrei að vita hvort fer fyrir Gullbrandi eins og höfundi hans, hvort hann stígur fram í sviðsljósið og hættir að vera neðanjarðarskáld. Þetta er svolítið merkileg og kannski þversagnakennd niðurstaða. Gullbrandi er neitað um þann sigur sem höfundurinn sjálfur vann. Það er óneitanlega svolítill keimur af nostalgíu yfir þessari niðurstöðu, rómantísk minning um "samfélag hinna lágstemmdu drauma" þar sem neðanjarðarskáld og "hugsanleg skáld" búa enn ósnortin af hávaða velgengninnar.

Mannætu-
konan
og
maður hennar

 The
Cannibal
Woman
and her
Husband.

The Cannibal woman and her husband. (Novel, 2001.)

Got the Halldór Laxness Literary Prize 2001.

The appraising committee wrote:

“Bókin er í dulargervi glæpasögu en ber skýr merki ástarsögu, þjóðsögu og hryllingssögu enda þótt höfundurinn snúi út úr öllum þessum bókmenntagreinum. Hér er á ferð ævintýraleg skáldsaga þar sem saman fara frjótt ímyndunarafl, og rík frásagnargáfa svo úr verður magnað og óvenjulegt bókmenntaverk.”

For example in march 1989 he woke up with the following description of his existens in mind:

"Your life is all set and done,
and here you sit under the sun."

Borgin
bak við orðin

The
City behind
the Words

*  *  *

1999

Næturvörður
kyrrðarinnar

The
Guardian
of Silence

Sigríður Albertsdóttir said in a review on Borgin bak við Orðin in DV daily in December 1998: Borgin bak við Orðin is a complicated work, full of symbols which are not always easy to understand except deep in the subconscious where the universal arctypes have their domain. But this is exactly the magic of the text. It sends the reader into another world, and is totally spellbinding in its divine beauty. The text is so poetic and full of wisdom that you want to learn it all by heart.

In the winter 2000 issue of the international magazine, WORLD LITERATURE TODAY, Kristen Wolf from the University of Manitoba, gave Borgin bak við orðin the following critique:

"Bjarni Bjarnason is no doubt one of the most remarkable Icelandic authors of his generation (...)

Borgin bak við orðin is a sophisticated and extraordinary piece of work (...)

Immanúel (the main character in the book) raises many important, profound, and relevant issues with his audience, the reader, and provides them with, if not truth, then fiction of almost divine inspiration. "

Endurkoma
Maríu

The
Return
of the
Divine Mary

Excerpts
in Icelandic
from the book

Bjarnason´s second novel, Endurkoma Maríu (The Return of the Divine Mary), appeared in 1996. After its nomination for the Icelandic Literary Prize the same year, the author was interviewed in all the main media in Iceland where he discussed the Virgin Mary and the book.

In a review in DV daily on December 5, 1996, Sigríður Albertsdóttir wrote:

The Virgin Mary in modern society. What would that woman be like and how would she be received? This is the question Bjarni Bjarnason poses in his novel The Return of the Divine Mary, and develops it into an original and interesting novel. (...)

I do not intend to spoil the experience for other readers by sharing my own reflections on the message and conclusions of this unique and exciting book. Readers should find that out for themselves. But I predict that very few people will be disappointed by reading it.

ISBN 9979-63-007-8 / 9979630078

Review by
Tobias Munthe

Read the
article on
Reykjavik Grapewine

The Return of the Divine Mary

The story follows Michael von Blomsterfeld, inventor, acrobat, rebel, romantic and grandson to the great theologian, Professor Johannes von Blomsterfeld, author of the controversial theological disquisition ‘The Return of the Divine Mary’. After returning to his deceased grandfather’s castle following seven years on the road in search of fortune as a circus performer, Michael constructs the ultimate circus ‘machine’ – a contraption containing, in miniature, all of the circus’s greatest acts – and sets off to enchant the world with his ‘Circus of the Divine Order’.

Meanwhile, Mary, Christ’s University’s greatest scholar, is on the run. On the eve of defending her doctoral thesis, Mary finds that her dissertation, as well as all proof of her existence – down to the very print on her ID card – has disappeared, and the authorities suspect wrongdoing.

The meeting of these two eccentrics leads to an unlikely collaboration, (as Mary becomes first Michael’s assistant, and soon the star of his show), a passionate love affair, and finally a tragic adventure as the duo is pursued by an angry mob that wants to silence speculations that Mary might, in fact, be the reincarnation of the Holy Mother.

While the world of the novel is left open to interpretation – there are computers and cars in this world, but beyond that, the universe presented could just as well be pre-Christian, Medieval or even futuristic – the central question remains captivating. How would we receive the suggestion that a pure being, possibly the mother of God, was alive and operating within our midst? Disbelief seems to be the prevalent attitude, stretching to venomous indignation, tempered only by a minority core of passionate support.

Bjarnason invites us to re-explore a story so familiar to us that we have lost sight of its astonishing strangeness and beauty. In the character of Mary, he presents us with a beautiful, fascinating, demure and very human incarnation of holiness and drops her at the centre of vicious intrigue that ultimately leads to her obliteration.

Indeed, the final disappearance of Mary suggests an indictment of the restrictions of our own imaginations. Unable to contain the idea of holiness, or the possibility of divinity in the broadest sense, we devise devious, rational means for destroying that which may be our salvation. As such, The Return of the Divine Mary appears as a passionate plea for the primacy of the imagination and the need for belief – be it sacred or profane – as intellectual challenge, as spiritual growth, and above all as a vital humanising impulse.

Sólarlag
við
sjávarrönd

Word-document: The story - in Icelandic

Vísland

"Vísland is divided into seven main sections, with a remarkable strictness of construction. The first section is named Upphafið (The Beginning) and begins with the word "behold" and the last one Endirinn (The End) and ends "the final point." Between Eden and Hell with man in the centre, presented in poems, short stories, dramatic works and essays. The structure recalls a dramatic piece of music with its framework "borrowed" from Genesis and Revelations (...)

Bjarni Bjarnason examines human life in a religious, historical, philosophical and scientific light. The undertone of his work is largely pessimistic and nihilistic, but always interspersed with humour. It is a Byronic poet who wield this pen, a "new man" in revolt against God and men:

Go out of me God
so that I may die
Go out of me man
so that I may live forever
go
go
go.

Bjarni Bjarnason is a powerful poet."

Dagurinn í dag

Today

"... two of the one-act plays, Hillingavatnið (Water of Mirages) and Nú er lygamælirinn fullur (Lie detector overload), intertwine human life with the cyber-existence of the future. They are clever, even brilliant."

Sonur
skuggans

The
Son of the
Shadow

"This is very well done and the book is packed with interesting reflection. Weltschmerz prevails, mixed with humour. The main character´s freedom involves giving his thoughts endless scope. The author´s freedom must surely involve this too."

Urðarfjóla

Bolder Violets

+

Í Óralandi

In
Far-Away Land

"The world is my mistress / and our children that which I write," says Bjarni Bjarnason in his poem Ástarsaga (Love Story) in his latest verse collection, Urðafjóla. I think that he describes his poetry better in these words than I could in a long article. Someone who loves the world has affection too for man with all his flaws, and at the same time respects life as it is. This is the way they reveal themselves to me, these children of Bjarnason and the world (...)

Í Óralandi is a collection of eleven short stories. Perhaps "short story" is not always the right term; one text, for example, is a letter by Bjarni Bjarnason to the males of the future. But regardless of literary classifications, Bjarnason follows a highly unusual course in this book. With one hand he holds onto the umbilical chord of the universe, with the other a Parker pen, as he jumps up and down on the Earth - sometimes with his feet on the ground, sometimes not. Bjarnason´s fiction seems to hover - but not all up in the air - and is a kind of notion of fiction. And, nota Bene, this is not to be taken as a negative quality. In fact I have considerable difficulty in finding anything that correspond to this notional fiction, he does not exactly write himself into a tradition - at least not any prevailing tradition. And in my opinion this is good news."

Upphafið

The Beginning

"The long poem after which the book is named combines an eloquence and a playfulness which are highly promising."

Untold Miracles

"... powerful with many vigorous turns of phrase - it moves with a cold an stirring breeze."